Bihar’ul-Envar kitabının hikayeleri,
gerçekte o değerli kitabın en okunaklı ve eğitici bölümlerindendir. Bu kitabın
ilmi ve manevi içeriği, insana gerçekten onun “Nur Denizleri” isminin derin
manasını çağrıştırmaktadır.
Merhum Allame Muhammed Bakır Meclisi (r.a)
Hicri-Kameri 1037 yılında İran’ın “İsfahan” şehrinde dünyaya gözlerini açtı.
Merhum Allame, Şia’nın en büyük hadis mecmuasını tedvin etmiştir. İslam ve Şia
alemine bir ömür boyu büyük hizmetler yaptıktan sonra, 73 yaşında bu dünyadan
göçmüştür.
Allame Meclisi takvalı ve İslami adaplarla
eğitilmiş bir fert, sürekli dini-ibadi meclis ve merasimleri ihya eden bir şahıs
olarak tanınıyordu. O şanı yüce alim, Safevi devletinde ve halk arasında o kadar
büyük bir otoritesi olmasına rağmen, dünyevi taallukattan (tutkunluktan) uzak
durmuş, tevazu, maneviyat ve mükemmel bir takvayla yaşamıştır.
Allame Meclisi (r.a), bütün İslamî
ilimlerde, örneğin; tefsir, fıkıh, usul, tarih, rical ve diraye dallarında kendi
zamanının seçkin alimlerinden sayılıyordu. “Hadaik” kitabının müellifi gibi bazı
kimseler onu, ilmi şahsiyet açısından İslam tarihinde eşsiz bir fert olarak
bilmişlerdir.
Muhakkik Kazimî, “Mekabis” kitabında şöyle
yazıyor:
“Merhum Meclisi, fazilet ve sırlar kaynağı,
hekim bir şahıs ve... nur denizinde bir dalgıç idi; onun gibi birisini zaman
görmemiştir.
İşte bu fazilet ve özelliklerinden dolayıdır
ki, Allame Bahrilulum ve Şeyh Ensari ona “Allame” lakabını vermişlerdir.
Allame Meclisi’nin akli ve nakli ilimlerdeki
bilgisinin ne derece yüksek olduğu, onun değerli eser ve kitaplarına göz
atıldığı zaman iyice anlaşılmış olur.
Az önce değindiğimiz gibi “Bihar’ul- Envar”
kitabı Şia’nın en büyük hadis kaynaklarından biridir. Bu kitap, İslamî maarif ve
bilgilerin büyük bir ansiklopedisi hükmündedir.
Bu değerli kitapta merhum Allame Meclisî tüm
hadis ve rivayetleri özel bir tertip ve tanzim ile bir araya toplamıştır. Bu
çalışmalarında kendi zamanının alim ve talebelerinin yardımlarından da
faydalanmıştır. Allame Meclisi mezkur kitabın tedvini için ülkenin çeşitli
yörelerinden gerekli olan birçok kaynaklar toplamaya başlamış ve bu yolda
elinden gelen gayreti sarfetmiştir.
“Bihar’ul-Envar” kitabının asıl mevzusu
hadis, Peygamberlerin yaşam tarihleri ve Masum İmamların (a.s)hayatlarıyla
ilgilidir. Hadisleri tefsir ve şerh ederken, pek çok fıkhî, tefsirî, kelamî,
tarihî, ahlakî vb. kaynaklardan yararlanmıştır.
“Bihar’ul- Envar” kitabı şimdiye kadar
defalarca çeşitli şekillerde basılmıştır. Bizim bu mecmuadaki esas aldığımız
nüsha, son zamanlarda yüz on cilt olarak Tahran’da basılan nüsha olmuştur. Bu
değerli kitap, şimdi bilgisayar programı şeklinde disketlerde de mevcuttur. Bu
kitaptan faydalanmak isteyenler, istedikleri hadisi veya mevzuyu kolayca elde
edebilmeleri için bu yeni imkandan da faydalanabilirler.
Yazar, uzun yıllar boyunca bu nurlu kitabın
hikaye ve yararlı sözlerinden yararlanmış ve onları dinî kardeşlerine aktarmaya
da gayret göstermiştir. Bu kitap Arapça olduğundan, değerli kardeşlerimizin pek
çoğu onun güzel ve içerikli sözlerinden yararlanamıyorlardı. İşte bundan dolayı
onun değerli ve tatlı hikayelerini “Bihar’ul- Envar’ın Hikayeleri” başlığı
altından (Farsça’ya) tercüme etmeye teşebbüs ettik ...
Bu mecmuanın hikayeleri üç bölümde tedvin
edilmiştir:
Birinci bölüm: On Dört Masum (a.s)’dan
Hikaye ve Rivayetler.
İkinci bölüm: Nükteler ve Sözler.
Üçüncü bölüm: Peygamberler ve Geçmiş
Ümmetler.
Şunu da hatırlatmak gerekir ki, bu
hikayeleri tercüme ederken, konunun daha iyi anlaşılır ve çekici olması için
emanete riayet ederek serbest bir tercüme yöntemine başvurduk. Bu alandaki
çalışmalarımızda bazen mevcut tercümelerden de yararlandık.
Bendeniz, bu kitabın hikayelerinin tercüme
ve anlatımında hiçbir eksikliğin olmadığını iddia etmiyorum. Bu ve diğer
ciltlerin eksikliğini gidermede, değerli önerilerinizi bize ileterek bu kitabın
daha güzel bir şekilde halkımızın istifadesine sunulması için yardımınızı
bekliyoruz.
Mahmud NASİRİ
