İMAM HUMEYNÎ(ra)NİN BİYOGRAFİSİ
|
|
İran İslâm Cumhuriyeti lideri ve kurucusu, fakih ve arif
İmam Humeynî, 24 Eylül 1902de Humeyn şehrinde doğdu. Haziran 1989
yılında Tahranın kalp hastanesinde vefat etti.
Asıl adı Ruhullah soyadı Mustafavî olan, ancak Musevî-yi
Humeynî olarak tanınan İmam Humeynînin babası, zamanın ulemasından
sayılan Seyyid Mustafa idi. Beş aylık iken babasını kaybetti. Dönemin
hükümetine bağlı feodal güçler tarafından şehid edilerek öldürülen
babasının akrabaları, katilin kısas edilmesi için "Darul Hükümeye"
Tahrana gelerek bu konuda ısrarları sonucu katil kısas edilmiştir.
Çocukluk dönemini Ayetullah Hansarînin
(Zubdetut-Tesanifin yazarı) torunlarından olan annesi Hacer hanım ve
halası Sahibe hanımın yanında geçirmiş, fakat onbeş yaşında iken hem
annesini hem de halasını kaybetmiştir.
Çocukluk yıllarından itibaren dinî medreselerde temel
dersleri (Arap dili ve edebiyatı, mantık, fıkıh ve usul) almaya
başlamış ve Mirza Mahmut İftiharul-Ulema, Hac Mirza Necefî-yi
Humeynî, Ayetullah Şeyh Ali Muhammed Burucerdî, Ayetullah Muhammed
Gulpayganî ve Ayetullah Abbas
Erakî gibi bölgenin büyük ulema ve hocalarından
|
|
dersler alarak 1919 yılında Erak İlmiye Medresesine
girdi. Burada birçok dersleri okuduktan sonra Kum İlmiye medresesine
geçerek felsefe ve ahlak derslerini, Ayetullah Muhammed Şahabadî ve
Seyyid Ebul-Hasan Hakîm Kazvinî ve Hac Mirza Cevad Ağa Melikî-yi
Tebrizînin yanında okudu. Menkul fıkıh ve usul derslerini ise Ayetullah
Abdulkerim Hairî-yi Yezdî, ve Ağa Mir Seyyid Ali Kaşanîden aldı. Fıkıh
ve usul derslerinde çok başarılı olarak kısa zamanda ictihad
(Muctehidlik) derecesine ulaştı.
İmam Humeynî, Hicri 1339 yılında Ayetullah Abdulkerim
Hairînin vefatından sonra artık kendisi felsefe, tehzibi nefs ve ahlak
derslerinde Kumun ünlü ulemasından biri olmuş; daha sonraları ise fıkıh
ve usul derslerinin de ünlü hocaları arasında yer almıştır. O dönemde
hükümet karşıtı olan şahsiyetlerle irtibat halinde olan İmam Humeynî,
genç yaşına rağmen Şah Rıza Pehlevî rejimine karşı mücadele vermeye
çalışıyordu. Ayetullah Hairîden sonra Kumun önde gelen ulemasından
Ayetullah Burucerdiye bir süre güncel meseleler hususunda yardımcı olan
İmam Humeynî, o büyük zatın da vefat etmesinin ardından, Kum Medresesi
ve ilmî çevrelerde "Ayetullahil-Uzma" olarak tanındı.
|
1958de Eyalet ve Vilayet Cemiyetlerinin kurulması ve
Şahın "Altı maddelik tasarıları"nın ortaya konulmasıyla, Şah rejimi
aleyhine şiddetli mücadelesini başlattı. 5 Haziran 1961de meydana
gelen kanlı olaylardan sonra rejim aleyhine yaptığı bir konuşma
sonucu tutuklanarak Tahrandaki İşretâbâd askeri ceza evine konuldu.
|
Serbest kaldıktan bir yıl sonra, kapitülasyon tasarısı
aleyhine yaptığı ateşli konuşmasının ardından tekrar tutuklandı. Ancak
bu kez cezaevine değil, 4 Kasım 1965te Türkiyeye sürgüne gönderildi.
Bir süre sonra İmam Humeynî, Türkiyeden Iraka geçti ve bu, Irakın
Necef kentinde talebe yetiştirmekle meşgul olacağı onbeş yıllık uzun bir
sürgünün başlangıcıydı.
İmamın oğlu Seyyid Mustafanın Şah rejimi gizli
istihbarat servisleri tarafından öldürülmesinin ardından İranda
karışıklıklar meydana geldi. Şah rejiminin aleyhine bir ayaklanma
başlatıldı. İmam Humeynînin önderliği altında yürütülen bu hareketler
sonucunda İraktan Fransanın Paris kentine geçti. 1 Şubat 1979da
Şahın İrandan kaçmasının ardından İmam Humeynî onbeş yıllık bir
sürgünün ardından büyük bir karşılama ile ve İran halkına bağımsızlık,
özgürlük ve İslâm Cumhuriyetini hediye olarak getirerek İrana geri
döndü. Onun geri dönüşü devrimin gidişatını daha da hızlandırdı ve 11
Şubat 1979da İmam Humeynînin başlattığı uzun mücadele zafere ulaştı ve
halkın büyük desteği ile Şah rejimi tarihe karışarak yerine İran İslâm
Cumhuriyeti rejimi kuruldu. İmam Humeynî İnkılabın zaferinden on yıl
sonra, 4 Haziran 1989da Tahranda vefat etti.
İMAM KHUMEYNİ(ra)NİN ESERLERİ
1-
Sahur Duası Şerhi
2-
"Resul-Calût" Hadisinin
Şerhine İmamın Haşiyesi
3-
"Akıl ve Cehl Ordusu" Hadisinin
Şerhi
4-
"Fusûsul-Hikem"in Şerhine
Haşiye
5-
"Kırk Hadis" Şerhi
6-
Namaz Âdâbı (Âdâbus-Salat)
7-
"Esfar" (irfani eserler)
Haşiyesi
8-
Envarul-Hidaye fit-talîgatu
Alel-kifaye ( 2 cilt),
9-
Risaletul-İstishab
10-
Risaletul-İctihad vet-Taklid
11-
Risale fit-Taleb vel-İrade
12-
Risale fil-Kâideti min Mulk
13-
Kitabut-Tahâre (4 cilt)
14-
Mekâsib-u Muharrame (2 cilt)
15-
Risaletu Necatil-İbad
16-
Ayetullah El-Uzma Burucerdînin
Fıkıh Dersleri
17-
Hac Fetvaları
18-
Kitabul-Bey (5 cilt)
19-
Kitabul-Halel fis-Salat
20-
Cihad-ı Ekber yada Nefse Karşı
Mücadele
21-
Fetvalar
22-
İrfanî Mektuplar
23-
"Resul-Calût" Hadisinin Şerhi
24-
"Fevaidur-Razaviyye" Şerhine
Haşiye
25-
Misbahul-Hidaye ilel-Hilafe
vel-Vilaye
26-
"Misbahul-Uns"a Haşiye
27-
Sırrus-Salat (Salatul-Ârifîn
ve Miracus-Salikîn)
28-
Risaletu Likâullah
29-
Keşful-Esrar
|
|
30-
Bedayiud-Durer fi Kâidetu
Nefyid-Darar
31-
Risaletu fit-Teâdul
vet-Teracîh
32-
Menahicul-Vusul ilâ İlmul-Usul
(2 cilt)
33-
Risaletu fit-Takiyye
34-
Risale fi Tayînil-Fecr
fil-Leyalîl-Mukammere
35-
Talîka alel-Urvetul-Vuska
36-
Talîka alâ Vesiletun-Necat
37-
Miras Risalesine Haşiye
38-
Tevzihul-Mesail (İlmihal
risalesi)
39-
Tahrirul-Vesile (2 cilt)
40-
Takriratu Durus-i İmam Humeynî
41-
İslâmî Hükümet yada Velayet-i
Fakîh
42-
Hamd Suresi Tefsiri
43-
Şiir Dîvanı
44-
Siyasî-İlahî Vasiyetname (son
mesaj)
45-
Sahife-i Nur (İmamın mesajları,
konuşmaları, röportajları, mektup ve ahkâmı, 22 cilt) |