Jewınci Imam: Ali (as) Kamo?
Hz. Ali (as) imame mıslımanano, namey perdıcı Ebu Talib’o, kabileycı Beni Haşimo, O gırdande Beni Haşimirayo, hemzi apı Peyxamberdı mayo. Ebu Talibi Peyxamberıma (saa) keydığod kerdo gırd sorumlılığeyacı gırota ğoser. Tımu tım, hım verde Peyxamberey hımzi bahde Peyxamberey, çıme Ebu Talibi Peyxamberdema serobi, ey neverdayı kafiri zırar bıdece.
Hz. Ali (as) zek kıtabad keno yazı, des seri verdi Peyxamberey ameyo dünya behdı şeş sera dıma mekked veyşaney kena başle Peyxamberıma Hz. Ali perdecıra geno beno ğo het keno gırd heme çici geno ğo ser. Peygaberdımare rojak Peyxamberey ame a roj Peyxamberema şıno keye, Hz. Ali (as) vineno Ali're (as) vano, Ali'zi (as) iman keno.
Dıma Peyxamberıma (saa) veyndano merdımandeğo hemınre vano kı şıma kam en veri Elayre iman bıkerese, o do xelifeymıbo. Hemın miyara Hz Ali (as) werzeno pay, vano ez torezi Elayrezi iman kena, ezo raydaşımad. Peyxamberzi imaneya ey qebul kerd, en veri bı mıslıman, hımzi bı xelifey Hz.Peyxamberi.
Hz.Ali (as), Peyxamberıma weğtok hicret neşiyi, tım Peyxamberdıma hetbı, rojak keno şıro hicret kafiri yenı keycı, kenı ey bıkşe, Hz Ali (as) kevno cadecı, heta kafiri vınene Peyxamberema şino Medine. Peyxamberi dıma, Hz Ali (as) mayğo, keynay Peyxamberi, ew dı cıni dıha heme piya şi Medine. Medined tımu Hazretya pıyabi. Peyxamberi heç ğo hetra cana ne rışte. Peyxamberi keynayğu Hz Fatımazi ka ciniyacı. Medined heme kerdi bıraype. Ali (a.s) zi ke bırayğo. Peyxamberema çıwext şiye herb Hz Ali (as)tumu cı hetbe, jew herb tenya neşıyo, namey a herbzi Tebüko. Herb neşıyo a herbzi Peyxamberema nevardayo, vato tıde Medined veramı tiyabe. Hz Ali (as) hevna jew herbdı neremayo dışmenara. Qısande Peyxamberira heç nevıjyayo, qande coy, Peyxamber vanokı "Ali (as) heqrayo heqzi Ali (as) rayo."
Peyganberıma rojak wefat keno, Ali (as) hirıs serebeno hemeçi dini zanaye, herbdı kafiri kışte kande coy mılet va dişmene to boli, ew nevarda halifebo. Nevarda Hz Ali (as) desteğo çıyenano. Ali (as) zi şıno keydeğud roşena, Quran-i ano pe het, mardımandeğore ders dano. Wefatte Peyxamberdema dıma, vistu panj seri ( yani zamani qelifelıxeya Ebu Bekıri, Emeri ve Oamsani) ravereno, xelife osman mırenose xelq zi Hz Ali'ri (as) vanekı, ma qayıle tı xelifey ma be. Xelifelıxeya Hz Ali (as) çıhar seri new mengi ramena.
Peyxamberi seni kerdse eyzi wıni devam kerd. Mıletmiyand heramey hewarde, heramey hewardese zorde tayna şı, yani ina neşa zey ğo bıkere ve çıqarde cıre ters ame. Çıkarıci wınyaykı nebeno,keynay Ebu Bekıri Eyşa, Talha, Zübeyir we Muaviye, gunya hirenci halifey ke sebep ew qarşı Xelifey vıjyay. Sebebe dire herba bi we dınyaye mıslımani merdi. Hz Ali'yu (as) ne isyankari (Eyşa, Talha ve Zübeyir ) nezdıde Basrad herb kerd. Namey ne herbirizi Cemel'bı. Sınırande Iraq u Şam'dı, Muaviyeya herb kerd ew namey ne herbizi Sıffın napa, na herb ju seru nim dewam kerd.
Nehrevand zi Hariciyana herb kerd. Hz Ali (as) hetana xelifeliğeyacı kedye, ray Peyxamberdıma ramıt, çewres seri bahde hicret, desu newde mengda rojiı, Mescide Kufedı, nımazde şefaqidı, İmam Ali (as) ke dırbetın we dı roja dıma bı Şehit.
Xelifey mıslımana Hz Ali (as), zamandıxodı dışmana çendık iftira çekardzi, ey insaneteyağora çıye vini nekerd. Tımu tiyarbede Peyxamberdımaya we rayda eyd şıye. Çıyek heqde eyd biye yazı, tariht heqde kesid yazı nebiye. Hım kıtabande Sünniyande himzi Şiayandı heqde kesidı heyna yazı nebiyo, yani zey ey kes çınyo, ilmde ey , zey ahlaqe de ey kesi nedeyayo.
Imbazande Peyxamberi miyandı, Hz. Ali (as) ilmdı en zanaye bı. Herkesire, cevab daye we kami çıçı pers kerdese ey cıre hemeçi, weş weş vate. Kesi neşaye zey ey cıwab bıde. Vanayışı cı zey e bina nebı. erabe miyandı en zıwanweş we en zaneye bı. Ey ayete Qurani, hım manayakı asaye hım ek neasaya zanaye we mıletre vate. Ey hemeçi Qurani zanaye. Ey tım vate kı:" Mıra perskere, Ez zana kanci ayet kotid ve çıwext Peyxamberire ame: şew mı roj mı, erdi sero mu kemera sero mı."
Eyni zemandı ey zıwane erebi, en veri gramere cı vet kı Quran zırar ne vino hım zi degış nebo.
Ey heq de asnayış de Qurani dı ( zahir-e Qurani) hımzi hım zi heq de zerede (batın-e Qurani) dı kısey kerde.
Zemande Peyxamberıdzi behdecızi, herbandı tumu acele nekerde, rıhat bı, eceleci ne bı, heme çid, herbande Uhud Huneyn Heyber we Hendekdı, o zey e ımbazande bina nerema, ew netersa. Hıma hıma e ımbaze bini, tayde ina remay herbara, tayzi tersay. Zek ma va Ali (as) jew herbdzi dışmena destra ne rema.
Ey herbandı en gırdande, metinade, dışmenane lej kerd ew jew zi neş ne verda. Hendok metinbe, zayıfana herb nekerde, ekı remayı ina dıma neşıye, qeleşey nekerde, şew dışmena ser neşıye, awa dışmenazi ne bırnaye.
Herbda heyberidı, ey kebere qele cıra cıkard u çeke kınar. Ew no heme kıtabande tarixandı yazı keno. Fına gırotende (feth-e Mekke) Mekked'ı, Peyxamber (saa), Ali (as)'re vano kı, be doşande mı ser ew bıvjı serde Kabe ew puta bışıknı. Ali (as) zi şıno kabe ser, puta hemın şıkneno.
Ali teqwadzi ibadeteydzi tenyabe. Wextok mılet sertlığeydacıra şıkayet karde, Peyxamberi vate ey meveye, O Ellayrı aşıqo.
Wextok, Sahabera Ebu Derda Ali (as) xurmalığand-e Medined vineno, o vane beli Ali(as) merdo, remeno şıno Hz Fatımare (as) vano, merdeyto ğurmalığa miyand merdo. Keynay Peyxamberizi vana kı:" Lajı abtemı nemardo, wextok ibadet keno, tersande Ellayra ğoya şıno, O tım wına beno."
Ali (as) feqirare yardım kerde, ek ey het gırweyaye, inana areyxo weş tepışte, tım pa qısey kerde. Beçarare derman biye. Deste ey tımu tım herabı. Ey xetay insane nediye, wextok diye zi kerde ef. Heq de ne çiyek wa dınyaye hadisi este.
Erzaqok amye dest rayda Ellayd, faqirare, mıhtacare daye. Xozi zey en feqira heyate xo devam kerde.
Ey ninara hes kerde: Dari ronaye, biri kenaye, erdi kerde kıhoy ( çi ronaye ), çıfçilığey kerde.
Çıyok ne karara qezen kerde daye feqira. Ey hendok çi daye feqira, mılet miyandı, namede " Sedeqey Ali (as)" ya zaneyaya.
-------------------------
www.Dimli.com
www.Zazaca.com
www.islamkutuphanesi.com
Tırkira - Zazaki: Müzeyyen & Murat İPEK
