Şimdi
de bu on iki kişiye değinelim:
1-
Ebubekir b. Ebu Kuhafe
2-
Ömer b. Hattab
3-
Osman b. Affan
4-
Talha b. Ubeydullah
5-
Zübeyr b. Evvam
6-
Sad b. Ebi Vakkas
7-
Abdurrahman b. Avf
8-
Ebubekir'in kızı Ayşe
9-
Halid b. Velid
10-
Ebu Hureyre Dusî
11-
Abdullah b. Ömer
12-
Abdullah b. Zübeyr
Yukarıda
belirttiğim bu on iki kişiyi, Ehlisünnet'in takdirle andığı birçok şahsiyetin
arasından seçtim. Çünkü Ehlisünnet arasında en çok adı geçen ve en çok övülen
şahsiyetler bu on iki kişidir. Ehlisünnet'e göre bu şahsiyetlerin çok fazla
rivayetleri varmış ve ilimleri de çokmuş. Şimdi bu şahsiyetleri kısaca tanımaya
çalışacağız. Onların, isteyerek veya istemeyerek Peygamber'in (s.a.a) sünnetine
nasıl muhalefet ettiklerini gözler önüne serelim ki, araştırma yapan bir şahıs
hakikati bilsin.
Ehlisünnet
ve'l-Cemaat, aslında var olmayan bir şeyi ispatlamaya çalışarak, sadece
kendilerinin hak olduğuna, diğerlerinin de sapıklıkta olduğuna inanır.
Daha
önceki çalışmalarımızda belirttiğimiz gibi Ebubekir, Peygamberimizden (s.a.a)
beş yüz hadis toplamış, onları yakarak halka şöyle demişti: "Allah
resulünden hiçbir şey rivayet etmeyin. (Bundan dolayı) biri size bir şey
soracak olursa, deyin ki: Allah'ın kitabı aramızdadır; helalini helal sayın,
haramlarından da kaçının!"
-Aynı
şekilde, Peygamberimiz vasiyetini yazmak isterken ona muhalefet ederek Ömer'in
sözünü desteklemiş ve: "Resulullah sayıklıyor, Kurân bize yeter!"
demiştir.
-Hz.
Ali'nin (a.s) Peygamberimizin halifesi olduğuna dair rivayeti de görmezden
gelerek hilafet makamını gasp etmiştir.
-Usame'nin
ordusuyla gitmeyerek Peygamber'e muhalefet etmiştir.
-Peygamber'in
(s.a.a) Hz. Fatıma (s.a) hakkındaki sünnetini çiğneyerek onu rencide etmiş,
öfkesini üzerine almıştır.
-Zekât
vermeyen Müslümanları öldürerek yine Peygamber'in bu konudaki sünnetini ayaklar
altına almıştır.
-İyas
b. Abdullah olayında da sünnete muhalefet ederek, onu (elleri bağlı olarak)
ateşe atmıştır. Oysaki Peygamberimiz, ateşe atarak insanları cezalandırmayı
yasaklamıştı.
-Peygamberimizin
Müellefetü'l-Kulûb hakkındaki sünnetini ihlal etmiş, bu konuda Ömer'in görüşüne
uyarak bu hakkı vermemiştir.
-Peygamberimizin
kurallarını çiğneyerek halifelik makamını Müslümanlara danışmadan Ömer'e
devretmiştir.
Peygamberimizin
kuralı sayılan bunlar gibi daha birçok şeyi ayaklar altına almıştır. Bu gerçekler
Ehlisünnet'in kendi tarih kitaplarında ispatlanmıştır. Âlimlerin dediği gibi, "Peygamber'in
her fiili, sözü ve ikrarı" onun sünneti ise, demek ki Ebubekir bunların
hepsine muhalefet etmiştir. Örnek olarak:
a)
Peygamberimizin sözlerinden biri şudur: "Fatıma benim bedenimin
parçasıdır. Onu gazaplandıran beni gazaplandırmıştır." Bildiğimiz gibi
Fatıma (s.a) vefat ettiğinde Ebubekir'e kızgındı. Buharî, bunu Sahih'inde
nakletmiştir.
b)
Peygamberimiz, Usame'nin komutanlığını reddeden grup hakkında, "Usame'nin
ordusuna katılmayanlara Allah lanet etsin!" buyurmuştur. O, böyle
buyurduğu halde bir grup ashap Usame ile gitmeye razı olmadı. Ebubekir de Usame'nin
ordusuna katılmayanlar arasındaydı.
Resul-i
Ekrem'in (s.a.a) fiillerinden biri de Müellefetü'l-Kulûb'a
Allah'ın emri gereği iyilikle davranmasıydı. Zekâttan onlara belli bir pay
veriyordu. Ama Ebubekir, Kurân-ı Kerim'in açık olarak tanıdığı bu haktan onları
mahrum etti ve Ömer'i razı edebilmek için Peygamber'in bu işiyle de muhalefet
etmiş oldu. Zira Ömer, "Bizim size ihtiyacımız yoktur!" demişti.
Peygamberimizin
onayladıkları şeylerden biri de sünnetinin yazılmasına ve halk arasında
yayılmasına izin vermesiydi. Ama Ebubekir, bunların yazılmasını ve söylenmesini
yasaklayarak onları yaktırmıştı.
Bunlara
ilave olarak, Kurân'ın birçok hükmünü de bilmiyordu. Nitekim Kurân'da hükmü
geçen kelale
meselesini sorduklarında şöyle demişti: "Ben kendi görüşümü söylüyorum;
eğer doğruysa Allah'tandır, yanlışsa da ya benden ya da şeytandandır!"
Allah
aşkına nasıl şaşırmayalım? Müslümanların halifesi, Allah-u Teala'nın kitabında
beyan etmesine ve Peygamber'in (s.a.a) bizzat açıklamasına rağmen kendisine "kelale"nin
hükmü sorulduğunda, kitabı ve sünneti bir kenara bırakıp kendi şahsî görüşüne
dayanarak fetva veriyor! Üstüne üstlük, Şeytan'ın onun görüşlerinde etkili
olduğunu itiraf ediyor. Müslümanların halifesi Ebubekir'in böyle bir sözü söylemiş
olması aslında pek de şaşırtıcı değildir. Çünkü kendisi defalarca şöyle
söylemiştir: "Benim bir şeytanım var; sürekli damarlarımda ve derimde
geziniyor!"
İslam
âlimleri, "Kurân karşısında kendi şahsî görüşleriyle konuşan kâfirdir"
derler. Peygamberimiz dahi asla kendi şahsî görüşüne ve kıyasa göre
konuşmamıştır. Bundan da öte, Ebubekir şöyle diyordu: "Beni sünneti
uygulamak konusunda zorlamayın. Çünkü benim buna gücüm yetmez!"
Eğer
Ebubekir'in sünneti uygulamaya gücü yoksa onun takipçileri ve dostları nasıl
oluyor da sünnet ehli olduklarını iddia edebiliyorlar? Belki de Ebubekir, bu
söylemiyle Peygamber'in sünnetinden ne denli uzaklaştığını itiraf etmiştir.
Aksi taktirde Allah-u Taâla'nın şu sözünü nasıl tefsir edebilirdik ki:
"O,
size dinde bir zorluk yüklemedi."
"Allah
sizin için kolaylığı ister, güçlüğü istemez."
"Allah
hiç kimseye gücünün yetmeyeceği bir şey yüklemez."
"Allah
Resulü size ne verdiyse alın onu ve size neyi yasakladıysa sakının ondan."
Ebubekir'in
"Benim Peygamber sünnetine gücüm yetmez!" sözü, aslında bu ayetlerin
reddidir. Peygamber'in ilk halifesi Ebubekir, o günkü şartlar altında sünneti
yerine getirememişse, bugünkü Müslümanların Kurân ve sünnette emredilen
hükümleri yerine getirmeleri nasıl beklenebilir?
Bunca
şeye rağmen görüyoruz ki, Ebubekir, cevabı çok kolay ve hükmü çok açık olan
meselelerde bile, sıradan insanlardan geri kalıyor, bunu telafi etmek için
Peygamber sünnetiyle muhalefet ediyordu. Hatta Ebubekir, Peygamberimizin
yaptığı ve yapılmasını önemle tavsiye ettiği "hac mevsiminde kurban kesme
işini" bile yapmıyordu. Hâlbuki bütün Müslümanlar bu mevsimde kurban
kesmenin önemli bir sünnet olduğunu çok iyi biliyordu.
Peki
Müslümanların halifesi nasıl oluyor da böylesine önemli bir sünneti yerine
getirmiyordu?
Şafiî,
Umm adlı kitabında, Ebubekir ve Ömer'in hacda kurban kesmediklerini
yazmış, buna gerekçe olarak da "Halk eğer onlara katılacak olsaydı, bunun
vacip bir amel olduğunu sanacaktı; o yüzden onlar bunu istemediler"
demiştir. Aynı rivayete diğer hadisçiler de kitaplarında yer vermiştir.
Bu,
yanlış ve delilsiz bir gerekçedir. Zira sahabeler kurban kesmenin vacip değil,
sünnet olduğunu Peygamberimizden (s.a.a) öğrenmişlerdi. İnsanların kurban
kesmeyi vacip sanacaklarını farz etsek bile, bunun zararı ne olurdu ki? O halde
Ömer, teravih namazına (Peygamberimizin bu namazı cemaatle kılmayı yasaklamış
olmasına rağmen) cemaatle kılma bidatini ilave ederken insanların bu namazın
vacip olduğunu sanacaklarını neden hiç düşünmemişti? Gelin, görün ki bugün
Ehlisünnet'in çoğu, bu namazın cemaatle kılınmasının vacip olduğunu
zannetmektedir.
Ömer
ve Ebubekir'in kurban kesme konusunda Peygamberimizin sünnetini terk etmeleri
ve önemsiz bir işmiş gibi davranmaları, belki de halka Peygamber'in her
sünnetini yapmanın vacip olmadığını göstermek içindi.
Böylece
Ömer'in "Kurân bize yeter!" şeklindeki sözüyle Ebubekir'-in "Allah
resulünden hiçbir şey rivayet etmeyin. (Bundan dolayı) biri size bir şey
soracak olursa, deyin ki: Allah'ın kitabı aramızdadır; helalini helal sayın,
haramlarından da kaçının!" şeklindeki sözü, onların sergilediği bu
tutumlarla tamamen bağdaşmış oluyor. Dolayısıyla kurban kesmek hususunda birisi
Ebubekir'e Peygamberimizin sünnetinden delil getirecek olsa, Ebubekir'in cevabı
şu olacaktı: "Sakın Peygamber'in hadislerinden bir şey nakletme ve kurban
kesmenin hükmünü bana Allah'ın kitabından göster!"
Araştırmacı
bir insan için Peygamberimizin sünnetinin neden meçhul kaldığı, neden terk
edildiği, Allah'ın hükümlerinin şahsî görüşlere ve kıyaslara göre neden
değiştirildiği artık daha net bir biçimde ortaya çıkmış oldu.
Aslında
bunlar, Ebubekir'in sünnete karşı nasıl bir tutum sergilediğini,
Peygamberimizin sünnetinin yakılmasına nasıl müsamaha gösterdiğini, hatta
bizzat kendi eliyle nasıl aşağıladığını gözler önüne seren birkaç tarihî
delilden ibarettir. Eğer bu konuları daha geniş bir şekilde incelemek istesek,
başlı başına bir kitap bile yazabiliriz.
İlim
seviyesi ancak bu kadar olan ve Peygamber'in (s.a.a) sünnetiyle işi olmayan bir
insana Müslümanlar nasıl güvenebilir ve onun taraftarlarına "sünnet ehli"
demek nasıl mümkün olabilir?
Gerçek
sünnet ehli hiçbir zaman sünneti görmezlikten gelip onu hafife almaz. Aksine
sünneti takip eder ve ona saygı gösterir. Nitekim Allah-u Taâla Kurân-ı Kerim'de
şöyle buyurmaktadır.
"De
ki: 'Eğer Allah'ı seviyorsanız bana uyun ki Allah da sizi sevsin ve
günahlarınızı bağışlasın. Allah bağışlayandır, esirgeyendir.' (Ve) de ki: 'Allah'a
ve resulüne itaat edin!' Eğer dönerlerse muhakkak ki Allah, kâfirleri sevmez."
Daha
önceki kitaplarımızda da belirttiğimiz gibi Peygamber efendimizin değerli
sünnetine muhalefet edenlerin önde gelenlerinden biri de Ömer'dir.
Allah-u
Taâla'nın, "O heva ve heves üzere konuşmaz, ne söylerse vahiydir."
ayetine rağmen Ömer, Resul-i Ekrem (s.a.a) hakkında hayâsızca "Allah'ın
Peygamberi sayıklıyor, Allah'ın kitabı bize yeter!" demiş, böylece bu
ümmetin gerçek sünnetten kopmasına ve yön değiştirmesine neden olmuştur.
Peygamberimizin
sevgili kızı Hz. Fatıma'yı incitmiş, evine saldırmış ve Muhsin adındaki altı
aylık çocuğunun düşük olarak dünyaya gelmesine sebep olmuştur. Ömer,
Peygamberimizin yazılmış olan hadislerini toplattırıp yakmış, insanların hadis
nakletmelerini yasaklamış, hayatı boyunca sünneti çiğnemiş ve Peygamberimize
muhalefet etmiştir. Örnek verecek olursak.
1-Peygamberimiz,
Usame'nin ordusuna herkesin katılmasını emrettiği halde Ömer katılmamıştır.
2-Kurân'da
belirtilen Müellefetü'l-Kulûb'un hakkını sahiplerine vermeyerek Kurân ve
sünnete muhalefet etti.
3-Hac
mutası ve Nisa mutası konusunda Kurân ve sünnete muhalefet etmiştir.
4-Aynı
mecliste üç kez boşamada bulunmak doğru olmadığı halde Kurân ve sünnete
muhalefet ederek bunu doğru kabul etmiştir.
5-Teyemmümün
farz olduğu durumlarda Kurân ve sünnete muhalefet ederek şöyle demiştir: "Su
olmadığı zaman namaz vacip değildir!"
6-Müslümanların
özel işlerinde casusluk yapmama konusunda Kurân ve sünnetle muhalefet etmiş, bu
bidati dine ilave etmiştir.
7-
Ezanın bir bölümünü azaltmış, kendi yanından eklemeler yapmış, bu konuda
sünnete muhalefet etmiştir.
8-Halid
b. Velid'i adam öldürme ve zina suçlarından cezalandıracağını söylediği halde
cezalandırmamış, Kurân ve sünnete muhalefet etmiştir.
9-Peygamber
efendimizin, nafile namazlarını cemaatle kılmayı yasaklamasına rağmen o,
teravih namazının cemaatle kılınmasını emretmiştir.
10-
Devletin Beytü'l-Mal'dan bağışta bulunması konusunda sünnetle muhalefet etmiş,
halk arasında alt ve üst tabakaların oluşmasına sebep olmuştur.
11-Yine
Peygamber sünnetinde değişiklik yaparak Yüksek Şura Meclisi oluşturmuş, bu
şuranın başına da Abdurrahman b. Avf'ı getirmiştir.
Şaşılacak
şey budur ki, bütün bunlara rağmen Ehlisünnet ve'l-Cemaat onu masumluk
derecesine kadar çıkarır, adaletin onunla birlikte öldüğünü savunur ve şöyle
der: "Ömer'i mezara koydukları zaman sorgu sual melekleri gelmiş, (ona
rabbinin kim olduğunu sorduklarında) Ömer sinirlenmiş ve öfkesinden, '(Benim
değil,) sizin rabbiniz kimdir?' diye bağırmıştır!"
Ehlisünnet'e
göre Ömer, Faruk'tur; yani Allah onunla hak ile batılın arasını ayırmıştır. Her
zaman Peygamber'in sünnetine muhalefet eden, sinirliliği ve kabalığıyla meşhur
olmuş birisi için bu tür faziletleri yamamak, Emevîlerin Müslümanlarla alay
ettiklerinin bir işareti değil midir?
Emevîler,
Kurân ve sünnete muhalefetleri ile adeta şunu ima etmeye çalışıyorlardı: "Artık
Muhammed'in devri sona erdi, bizim devrimiz başladı. Din ve sünnet adına
istediğimiz kuralı koyabiliriz. Ne istersek söyleriz. Sizlerin ve
peygamberinizin hoşuna gitmese de artık bizim kölemiz oldunuz!"
Acaba
bu tavırlar intikam değil midir? Böylece Ümeyye oğullarının komutanlığında
Kureyş'in hâkimiyeti yenilenmiş olmadı mı?
Eğer
Ömer b. Hattab Peygamber sünnetini ortadan kaldırmaya çalışıyor, onu alaya
alıyor ve Peygamber'in (s.a.a) huzurunda dahi onunla muhalefet ediyor idiyse,
doğal olarak Kureyş'in Ömer'i önder seçmesine ve onu üstün tutmasına şaşmamak
gerekir. Çünkü o, İslam'ın zuhurundan sonra muhalefet kahramanı ve Kureyş'in
sözcüsü olmuştu. Peygamberimizin vefatından sonra sürekli arzuladıkları eski
cahiliyet adetlerine geri dönebilmek ve yönetimi elde ederek istediklerini yapabilmek
için Ömer'i ön plana çıkardılar. Bu da gösteriyor ki, Ömer'in, hilafeti
döneminde Peygamber'in sünnetine muhalefet etmesi bir tesadüf değildi.
Ömer,
Makam-ı İbrahim'i cahiliyet döneminde bulunduğu yerden daha da geriye çekmişti.
İbn-i Sâd, Tabakatü'l-Kübra'da ve tarihçiler kendi kitaplarında şöyle
yazmışlardır: "Resul-i Ekrem (s.a.a) Mekke'yi fethettiği zaman Hz. İbrahim
ve Hz. İsmail (a.s) zamanında olduğu gibi Makam-ı İbrahim'i Kâbe ile
birleştirdi. Zira Araplar cahiliyet döneminde onu Kâbe'den geriye çekmiş ve
bugünkü yerine koymuşlardı. Ömer de hilafeti zamanında onu tekrar cahiliye
zamanındaki yerine çekti. Oysaki Peygamberimizin ve Ebubekir'in zamanında Kâbe'ye
yakındı.
Allah
aşkına siz söyleyin; Ömer'in, Peygamber sünnetini terk edip cahiliyet
geleneğini geri getirmesi için gerekçesi neydi? Bildiğiniz gibi Kureyş,
Peygamberimize çok muhalefet etmişti. Peygamberimizden sonra cahiliyet
kurallarını geri getirmek ve nebevî sünneti yok etmek için neden Ömer'i başa
getirip onun için fazilet üstüne fazilet uydurmasınlar ki?
Ebubekir'in
bizzat kendisi onu hilafete getirmesine rağmen sünnete muhalefet etme konusunda
Ömer'e yetişememiş, ona oranla daha zayıf kalmıştı. Nitekim Buharî de bu konuya
değinmiştir. Ama Ömer hilafete geçtikten sonra sünnete muhalefet etme konusunda
büyük başarılar göstermiş, üstün zekâsını gözler önüne sermişti.
Bunlar
Ömer'in bidatlerinden sadece birkaçıydı. Eğer Ömer'in bidatlerini, şahsî
görüşleriyle ortaya koyduğu hükümlerini ve insanları nasıl bu hükümlere uymaya
zorladığını yazacak olursak, yine başlı başına bir kitap yazmamız gerekecektir.
Ancak biz, sadece özetle bazı konulara değindik.
Belki
bazıları, "Nasıl olur da Ömer Allah'ın kitabına ve Peygamber'in (s.a.a)
sünnetine muhalefet eder? Halbuki Allah, Kurân-ı Kerim'de şöyle buyurmuştur:
"Allah ve Resulü bir işe hüküm verdiği zaman, artık inanmış bir erkek ve
kadının o işi kendi isteklerine göre seçme hakkı yoktur. Kim Allah ve Resulüne
karşı gelirse, apaçık bir sapıklığa düşmüş olur." diye
düşünebilir.
Evet,
bugün insanların çoğu böyle diyerek Ömer'in sünnete muhalefet ettiğine
inanmamaktadır. Ancak biz şöyle diyoruz: Bunlar Ömer'i sevenlerin ve farkında
olmadan onu Peygamber'den üstün tutanların itirazlarıdır. Eğer bizim
söylediklerimiz yanlışsa, o zaman Ehlisünnet'in sahih bildiği hiçbir kitaba
itibar etmemeleri gerekir. Bu da Ehlisünnet inançlarının hiçbir delile
dayanmadığını gösterir. Çünkü burada ne söylenmişse hepsi onların güvenilir
olarak addettiği kitaplardan alınmıştır.
Tarihî
olayların çoğu, Ehlisünnet ve'l-Cemaat'in iktidarda olduğu dönemlerde
kaydedilmiştir. Hiç kuşkusuz, o dönemin Ehlisünnet'i Ömer'i çok seviyor ve ona
saygı duyuyordu. Tarihî olayları anlatan bu kitaplar doğru ise ki, doğru
olduğunu iddia ediyorlar, o zaman Ömer'in sünnete karşı muhalefetlerini ve
uygulamalarını da kabul etmek zorundadırlar.
Günümüzde
hadis ve tarih âlimlerinin kabul ettiği tarihî olayları anlatan rivayetlere bir
çare bulamıyor ve çözemiyorlar. Bundan dolayı hiçbir delile dayanmayan basit
gerekçeler getirerek Kurân ve sünnete karşı yapılmış olan muhalefetleri
savunmaya gayret gösteriyorlar. Hatta bazıları daha da ileri giderek bütün bu
muhalefetleri ve bidatleri sanki bir faziletmiş gibi anlatıyor. Sanki hâşâ
Allah ve Resulü Müslümanların faydasına olan şeyleri bilmiyorlardı da, Ömer b.
Hattab onları keşfetti ve kendi hilafeti döneminde ortaya çıkardı!
Bu,
Allah ve resulüne yapılabilecek en büyük ihanettir ve asla kabul edilemez. O
yüzden Allah'tan isterim ki, beni peygamberlerin sonuncusu ve resullerin
efendisi Hz. Muhammed'in (s.a.a) sünneti ve onun pak Ehlibeyti'nin yolu üzere
ruhumu alsın.
Ömer
b. Hattab ve Abdurrahman b. Avf'ın yaptırımlarıyla hilafet makamına oturan
üçüncü kişidir. Abdurrahman b. Avf, "Allah'ın kitabı, Peygamber'in sünneti
ve daha önceki iki halifenin yöntemine göre" halifelikte bulunması
şartıyla hilafeti ona sunmuş, o da kabul etmişti.
Ben
bizzat ikinci şart konusunda, yani Peygamber'in (s.a.a) sünnetine amel edilmesi
konusunda samimiyetin olduğuna pek inanmıyorum. Çünkü Abdurrahman b. Avf,
Ebubekir ve Ömer'in Peygamber sünnetine amel etmediklerini herkesten iyi
biliyordu. Onlar şahsî görüşlerine dayanarak hilafet ediyorlardı. Eğer Hz. Ali'nin
çabaları olmasaydı, Peygamber'in sünneti o ikisinin zamanında gitgide yok olacaktı.
Aynı şart Müminlerin Emiri Hz. Ali'ye de sunuldu. Yani Allah'ın kitabı ve daha
önceki iki halifenin sünnetine göre hilafet edilecekti. Ama İmam Ali (a.s) "Peygamber'in
sünneti ve Allah'ın kitabına göre hilafet ederim" deyince ondan imtina
edildi. Zira Hz. Ali (a.s), Peygamber'in sünnetini yeniden diriltecekti.
Sonunda
Osman kazandı. Böylece Ömer ile Ebubekir'in yolunu tuttu. Zira onlar defalarca "Peygamber'in
sünnetine ihtiyacımız yok; Allah'ın kitabı bize yeter; onunun helalini helal,
haramını da haram sayarız!" demişlerdi.
Abdurrahman,
"Öncekilerin sünnetine göre hareket et" derken Osman bunun ne anlama
geldiğini gayet iyi biliyordu. Önceki halifeler gibi hüküm verirken şahsî
içtihatlarına göre amel etmeliydi. Zira önceki iki halifenin de Peygamber'den
sonraki yöntemi buydu. Ancak Osman bu konuda iki arkadaşından daha da öteye
gitti ve özgürce fetva vermeye başladı. Bu duruma sahabeler daha fazla tahammül
edemediler. Abdurrahman b. Avf'a müracaat ederek, "Bunlar hep senin
yaptıkların yüzünden başımıza geldi!" dediler. İtiraz ve muhalefetler
çoğalınca Osman, sahabeler arasında bir konuşma yaptı. Onlara "Ömer
içtihat ederken neden itiraz etmiyordunuz? Yoksa sizi kır kırbacıyla korkuttuğu
için mi sesiniz çıkmıyordu?" diye çıkıştı.
İbn-i
Kuteybe şöyle rivayet eder: "Halk Osman'a itiraz etmeye başlayınca Osman
da minbere çıkarak şöyle seslendi: Ey muhacir ve ensar! Sizin bana itiraz
ettiğiniz ve bu yüzden düşmanlık güttüğünüz konulara bakıyorum da, aynılarını
Ömer yapınca kabul etmiştiniz. Ama o sizi alt ediyor, geri püskürtüyordu. Hatta
kimse ona gözünün ucuyla bile bakamıyordu. Bilesiniz ki benim arkam ondan daha
güçlü ve çoktur!"
Benim
şahsî inancıma göre sahabe, muhacir ve ensarın itirazı onun içtihatlarına
yönelik değildi. Çünkü onlar daha ilk günden bu tür içtihatlara alışıktı.
Bilakis onların itirazı, Osman tarafından kendilerinin bir kenara itilmesi ve
onların yerine önemli devlet makamlarına yakınları ve akrabalarını getirmiş
olmasıydı. Nitekim Osman da onları bir bir azlediyor, daha düne kadar İslam ve
Müslümanlarla savaşan Ümeyye oğullarını işin başına getiriyordu.
Muhacir
ve ensar, Ebubekir ve Ömer karşısında susmuştu. Çünkü onlar devlet işlerinde
her makamı muhacir ve ensara bırakmıştı. Ama Osman onların çoğunu kenara itip
Ümeyye oğullarına hadsiz hesapsız bağışlarda bulundu. Bu yüzden de sahabeler,
daima ona itirazda bulundu ve o öldürülünceye kadar da itirazlarına devam
ettiler.
Nitekim
Peygamberimiz, bu olayları daha önceden haber vermiş ve şöyle buyurmuştu: "Benden
sonra müşrik olmanızdan korkmuyorum, dünya işleri yüzünden birbirinizle rekabet
içerisinde olmanızdan korkuyorum."
İmam
Ali (a.s) buyuruyor ki: "Onlar sanki Allah'ın şu ayetini hiç
duymamışlardı: 'İşte ahiret yurdu; biz onu yeryüzünde böbürlenmek ve
bozgunculuk yapmak istemeyenlere veririz. (En iyi) sonuç, sakınanlarındır.' Evet, Allah'a ant olsun ki onlar bunu duymuşlardı ve biliyorlardı. Ama
dünya onların gözünde güzel görünüyordu ve dünya süsü onların gönlünü
fethetmişti."
Bu
bir gerçektir. Muhacir ve ensarın sırf Peygamber'in sünnetiyle muhalefet ettiği
için Osman'a itiraz ettiğini düşünecek olursak, o zaman "Ebubekir ve Ömer'e
neden itiraz etmediler?" diye düşünmemiz gerekecektir.
Diyelim
ki Osman'ın da dediği gibi onun Ebubekir ve Ömer'den daha çok yardımcısı vardı.
Her halükârda Osman, Ümeyye oğullarının önderiydi ve Ümeyye oğulları, Peygamber'e
Ebubekir ve Ömer'in kabilelerinden daha yakındı. Ayrıca nüfuzları ve güçleri
daha çoktu. Soy-sop bakımından da daha üstün idiler.
Diğer
taraftan, sahabeler, bile bile sünneti ayaklar altına alan Ebubekir ve Ömer'e
hiç itiraz etmemiş, bilakis onların sünnetine uymuşlardı. Dolayısıyla Ebubekir
ve Ömer'in içtihatlarına göz yumdukları gibi Osman'a da göz yummamayı
gerektiren bir neden yoktu.
Bunun
delili ise şudur: Sahabeler, Osman'ın Peygamber sünnetini değiştirdiği birçok
yerde hazır bulunuyordu. Örneğin, Osman yolculukta namazı tam olarak kılar,
halkı lebbeyk demekten men eder, namazda Allah-u Ekber demez, hacda temettü
etmeyi yasaklar ve kimse de ona itiraz etmezdi. İleride de göreceğimiz gibi Hz.
Ali'den başkası ona bu konuda muhalefet etmemiştir. Sahabeler, Peygamberimizin
sünnetini bildikleri halde açıkça onunla muhalefet ediyor, böylece Osman'ı razı
etmeye çalışıyordu.
Beyhakî,
Sünen-i Kübra adlı kitabında Abdurrahman b. Yezid'den şöyle rivayet
eder: "Abdullah b. Mesud ile beraberdik. Mina Mescid'ine varınca 'Müminlerin
emiri (yani Osman) kaç rekât namaz kıldı?' diye sordu. 'Dört rekât' denilince o
da dört rekât namaz kıldı."
Ravi
diyor ki: Ona, 'Sen Peygamber'in burada iki rekât namaz kıldığını ve Ebubekir'in
de böyle yaptığını söylememiş miydin?' diye itiraz ettik. Bunun üzerine 'Evet,
şimdi de öyle diyorum; ama Osman imamdır, ben onunla muhalefet edemem, ihtilaf
kötüdür!' diye cevap verdi."
Okuyun
da görün! Nasıl oluyor da sahabelerin önde gelenlerinden biri olan bu şahıs,
Osman ile muhalefeti kötü sayıyor da iş Peygamber'le muhalefete gelince bunu
bir güzellikmiş gibi görebiliyor. Bunca şeyden sonra yine de sahabelerin
Peygamber sünnetini korumak için Osman'a itiraz ettiklerini söyleyebilir miyiz?
Süfyan
b. Uyeyne, Cafer b. Muhammed'den şöyle rivayet ediyor: "Osman, Mina'da
hastalandığında Ali (a.s) onun yanına gitti. Derken, 'Namazı sen kıldır'
dediler. Ali (a.s) 'Ben, Peygamber'in namazı gibi iki rekât kıldırırım' dedi.
Orada bulunanlar, 'Hayır, müminlerin emiri Osman gibi dört rekât kıldır'
deyince Ali onlarla namaz kılmayı kabul etmedi."
Ne
kadar şaşırılacak bir olay, değil mi? Binlerce sahabenin bir arada olduğu hac
mevsiminde, Mina'da, apaçık bir şekilde Peygamber'in sünnetini ayaklar altına
alıyorlar ve Osman'ın bidatlerinden başka bir şeyi kabul etmiyorlar. Eğer
Abdullah bin Mesud, Osman ile muhalefeti kötü saymış ve bizzat kendisi
Peygamberimizin Mina'da namazı iki rekât olarak kıldığını rivayet etmesine rağmen
iki rekâtlık namazı dört rekât olarak kılmışsa, belki de Osman'ın içtihadını
kabul eden ve nebevî sünneti kenara iten binlerce kişilik bu sahabe
topluluğundan çekindiğinden dolayı yapmıştır!
O
halde yat kalk da, halkın kınamasına ve dışlamasına aldırış etmeyerek canı
pahasına Peygamber'in (s.a.a) sünnetinden başka bir şeyi kabul etmeyen İmam Ali'ye
dua et, selam gönder.
Belki
şu rivayeti de hatırlatmak gerekir: Abdullah b. Ömer der ki, "Yolculukta
namaz iki rekâttır. Kim bu sünnetle muhalefet ederse kâfirdir."
Abdullah
b. Ömer'in bu rivayetine göre halife Osman ve onunla birlikte bu bidate uyarak
yolculukta namazı tam kılan tüm sahabeler kâfir olmuş oluyor. Ama ileriki
konularda da göreceksiniz ki, Abdullah b. Ömer başkaları hakkında böyle derken
kendi de aynı suçu işlemiş, bu hüküm onu da içine almıştır.
Buharî,
Sahih'inde aynen şöyle nakleder: «Duyduğuma göre, Osman ile Ali
(radiyallahu anhuma) Mekke-Medine yolu arasında sohbet etmişler. Osman, Temettü
haccı ile hac ve umre için lebbeyk demeyi yasaklamış. Ali bunu duyunca her
ikisi için de lebbeyk demiş ve lebbeyk demenin her ikisi için de gerekli
olduğunu savunmuş. Osman, "Neden benim engellediğim şeyleri yapıyorsun?"
diye sorunca Ali şöyle cevap vermiş: "Ben kimsenin sözünü dinleyip de
Resulullah'ın sünnetini terk etmem."»
Müslümanların
halifesinin apaçık bir şekilde Peygamber sünnetiyle muhalefet etmesi, halkı onu
yapmaktan alıkoyması ve Ali b. Ebu Talib'den başka kimsenin buna karşı
çıkmaması ilginç değil mi? Ali (a.s) ölümü pahasına dahi olsa Peygamber'in
sünnetini terk etmezken diğerleri nerede?
Allah
aşkına söyleyin: Peygamber sünnetinin İmam Ali'den başka bir temsilcisi var
mıydı? Her ne kadar hükümet ona zorluk çıkardıysa ve sahabe onun arkasında
durmadıysa da o, Peygamber'in sünnetini terk etmedi. Allah'ın selamı onun
üzerine olsun.
Peygamber'in
sünnetini yeniden canlandırabilmek ve halkı onun etrafında toplayabilmek için
Hz. Ali'nin (a.s) ne denli çaba harcadığına Ehlisünnet'in kendi sahih kitapları
dahi şahitlik etmiştir. Ne var ki kendi deyimiyle, "İtaat edecek
kimsesi olmayanın çaresi de yoktur."
O
günlerde İmam'ın (a.s) sözünü dinleyen ve amel eden kimse yoktu. Sadece Şiîler
onun sözünü dinliyor, ona itaat ediyor ve bir sorunları olduğunda ona müracaat
ediyordu.
Buraya
kadar sahabenin, "Peygamber'in sünnetini değiştirdiği için" Osman'a
itiraz etmediklerini öğrenmiş olduk. Bilakis, Ehlisünnet'in sahih olarak
addettiği kitaplar aracılığıyla onların da çoğu zaman Peygamber sünnetiyle
muhalefet içerisinde olduklarını ve hatta Osman'ın bidatleriyle dahi uyum
sağladıklarını gördük. Kısaca, dünyevî makamları ellerinden gidince ona karşı
ayaklandıklarını; biraz ekmek elde etmek, biraz şöhret kazanmak, biraz da
insanları komuta edebilmek için onunla muhalefet ettiklerini anlamış olduk.
İmam
Ali'ye (a.s) fırsat tanımadan ona karşı savaş açan işte bu kimselerdir. Çünkü
Ali (a.s) onlara makam vermemiş, arka çıkmamış, üstüne üstlük Beytü'l-Mal'dan
haksız yere almış oldukları paraları ihtiyaç sahiplerine verebilmek için
onlardan geri istemişti. O halde elinizi vicdanınıza götürün de kendiniz karar
verin.
"Allah,
size emanetleri ehline vermenizi, insanlar arasında hükmettiğiniz zaman
adaletle hükmetmenizi emreder. Böylece Allah size ne güzel öğüt veriyor.
Doğrusu, Allah işitendir, görendir."
Meşhur
sahabelerdendir. Ömer b. Hattab'ın hilafete layık gördüğü altı kişiden biridir.
Ömer, onun hakkında, "Mutluyken mümin, öfkeliyken kâfir, bir gün insan,
bir gün de şeytandır" demiştir. Ehlisünnet ve'l-Cemaat'e göre de Peygamber'in
(s.a.a) cennetle müjdelediği on kişiden biridir.
Bu
şahıs hakkında tarih sayfalarını karıştırdığımızda onun dünya malına aşırı
derecede düşkün olduğunu ve bu uğurda dinini bile sattığını anlatan birtakım
bilgilere rastlarız.
Talha,
Resulullah'ın eşlerinden biri hakkında şöyle demişti: "Eğer Resulullah
ölürse Ayşe ile evleneceğim; çünkü o, benim amcamın kızıdır." Bu söz
Resulullah'ın kulağına vardığında çok rahatsız olmuştu.
Hicap
ayeti nazil olduktan sonra tüm kadınlar hicaba bürününce Talha yine şöyle dedi:
"Acaba Muhammed bizim amcakızlarımızı da mı bize karşı giydirecek? O,
bizden sonra hanımlarımızla evlenebiliyorken biz neden o öldükten sonra onun
hanımlarıyla evlenmeyelim?"
Peygamberimiz
bu sözleri duyunca incindi ve akabinde de şu ayet nazil oldu:
"Sizin
Allah Resulüne eziyet etmeniz ve ondan sonra eşlerini nikâhlamanız asla (caiz)
olmaz. Bu, Allah katında çok büyük bir günahtır."
Ebubekir
vasiyetinde kendisinden sonra Ömer'i halife olarak atadığını belirttiğinde,
Talha; "Sert ve kaba birini başımıza geçirip giderken Allah'a ne cevap
vereceksin?" diye çıkışmış, Ebubekir de ağır küfürlerle ona karşılık
vermiştir.
Ama
görüyoruz ki aynı Talha, ikinci halife iktidara geçtikten sonra susuyor, ne
yaparsa rıza gösteriyor ve hatta onun sadık dostlarından oluveriyor. Daha
sonraki zamanını da kendine mal-mülk biriktirmeye, gulam ve cariye satın almaya
adıyor.
Özellikle
Ömer onu kendinden sonra hilafet makamına aday gösterdikten sonra Talha hep o
anı arzu ededurdu ve halife olacağı günü iple çekmeye başladı.
Talha
da diğerleri gibi Hz. Ali'yi yalnız bırakıp Osman b. Affan'ın yandaşları
arasına katılanlardandı. Çünkü Ali (a.s) hilafete geçecek olursa, hiçbir ümidi
kalmayacağını biliyordu.
Nitekim
İmam Ali (a.s) bu konuda şöyle buyurmuştur. "Onlardan biri kininden
ötürü yüz çevirdi, diğeri damadına oy verdi, diğerinin rezillikleri de zaten
ortadaydı…"
Muhammed
Abduh, İmam'a ait bu ibarenin şerhinde şöyle demiştir: "Talha, Osman'a
aşırı ilgi duyardı. Çünkü aralarında akrabalık bağı vardı. Nitekim raviler de
böyle nakletmişlerdir. Onun Ali'yle olan düşmanlığı Osman'a yönelmesi için
yeterliydi. Zira Talha, Benî Temim kabilesindendi. Benî Haşim ile Benî Temim
kabileleri birbirlerine pek sıcak bakmıyorlardı. Çünkü Ebubekir, onların (Benî
Temim) kabilesi arasından halife olmuştu."
Hiç
şüphesiz Talha, Gadir-i Hum'da biat eden sahabelerden biriydi. Peygamberimizin
Ali (a.s) hakkında; "Ben kimin mevlası isem bu Ali'de onun mevlasıdır"
ve "Ali hak iledir, hak da Ali iledir" sözünü duymuştu. Hayber
savaşında bulunmuş ve Peygamber'in bayrağı Hz. Ali'ye (a.s) vererek şöyle
dediğini görmüştü: "O, Allah'ı ve resulünü sever, Allah ve resulü de
onu sever." Ve yine İmam Ali'nin (a.s) Peygamber'e (s.a.a) olan
nispetinin Harun'un Musa'ya olan nispeti gibi olduğunu anlamıştı. Ve o, Hz. Ali
(a.s) hakkında nice faziletleri daha biliyordu.
Ama
onun derin kini ve hasedi kalbini doldurmuştu. Kabilecilik taassubu ile
Ebubekir'in, yani amcasının kızı Ayşe'nin taraftarlığını yapmaktan başka bir
şey bilmiyordu.
Evet,
Talha Osman'ın yanında yer aldı ve ona biat etti. Çünkü Osman ona her zaman
bağışta bulunuyordu. Hilafete geçtiğinde Müslümanlara ait Beytü'l-Mal'ın
kapılarını Talha'ya öylesine açtı ki, haddi hesabı yoktu.
Talha'nın
mal varlığı, hayvanları ve köleleri öylesine artıyordu ki, gün geldi, sadece
Irak'taki hububat gelirinden günde bin dinar (altın para) kazanmaya başladı.
İbn-i
Sâd, Tabakat adlı eserinde şöyle yazar: Talha dünyadan gittiğinde mal
varlığı otuz milyon dirhem (gümüş para) idi. Bunun 2 milyon 200 bini dirhem,
200 bini de dinar idi. Diğer mal varlıkları (gayrimenkul) ise bağ ve
arazilerden ibaretti."
Her
şeye rağmen tüm bunlar Talha'nın isyan etme sebeplerindendi. Yakın dostu Osman'ı
ortadan kaldırmak için diğerlerini kışkırtıyor, böylece onun yerine hilafet
koltuğuna oturmayı hedefliyordu.
Belki
de onu hilafet için iştahlandıran ve bu arzuyu gönlüne yerleştiren, Ümmül
Müminin Ayşe olmuştu. Çünkü Osman'ın hilafetini sonlandıran en önemli etken
oydu. Osman'ı ortadan kaldırmak için elinden geleni yapmıştı. Amcası oğlu Talha'nın
hilafete geçeceği konusunda en ufak bir şüphesi dahi yoktu. Osman'ın
öldürüldüğünü ve insanların Talha'ya biat ettiklerini duyduğunda çok sevindi ve
şöyle dedi: "Şu uzun sakallı ihtiyar def olup gitsin! Ne mutlu reşit
çocukların babasına! Ne mutlu amcamın oğluna! Ne mutlu babasına! Allah'a ant
olsun ki onlar Talha'nın bu makama layık olduğunu biliyorlardı."
Evet,
onca şeyden sonra Talha da Osman'ı böyle ödüllendirmişti işte. Onun sayesinde
zengin oldu, sonra da hilafete gözünü dikte ve bu makam için onu öldürdü. Halkı
ona karşı öylesine kışkırtmıştı ki Osman'ın evi kuşatma altına alındığında
evine su bile götürmelerine izin vermiyordu.
İbn-i
Ebil Hadid der ki: "Osman kuşatıldığı zaman şöyle diyordu: "Yazıklar
olsun bana! Ben, Hazremî'nin oğluna (Talha'ya) ne bağışlar yapmıştım, ama o
benim kanımı dökmek istiyor ve insanları beni öldürmeye zorluyor. Allah'ım, onu
muradına erdirme ve isyankârlığının neticesini ona tattır!"
Evet,
başlangıçta Osman'ın taraftarı olan, hilafeti İmam Ali'nin (a.s) elinden
alabilmek için Osman'ı öne süren, Osman'ın verdiği altın ve gümüşlerle bu kez
de insanları Osman'a karşı ayaklandıran, ölüm fermanını veren ve hatta bir
yudum suyu dahi ona çok gören Talha'dan başkası değildi. Hatta Osman'ın cansız
bedenini getirdiklerinde onun Müslüman mezarlığına defnedilmesine engel olmuş,
bir Yahudi mezarlığı olan Haşş-i Kevkeb Mezarlığı'na defnettirmişti.
Osman'ın
öldürülmesi olayından hemen sonra (gelişen olaylar neticesinde) İmam Ali'ye
(a.s) ilk biat eden de yine Talha olmuştu. Ne var ki daha sonra biatinden döndü
ve Mekke'deki amcasının kızı Ayşe'ye katıldı. Bu kez de Osman'ın intikamını Hz.
Ali'den almaya kalkıştı. Fesüphanallah! Bundan daha büyük bir iftira olabilir
mi?
Bazı
tarihçiler Hz. Ali'ye (a.s) olan biatinden neden döndüğünü şöyle
açıklamışlardır: "Hz. Ali Talha'yı Kufe ve etrafındaki illerin valiliğine
atamaya yanaşmadı. Bunun üzerine Talha da biatini bozarak dün biat ettiği imama
ertesi gün savaş ilan etti."
Görüldüğü
gibi bu tavırlar baştan ayağa dünyaya tapan ve ahiretini dünyasına satan
kimselerin psikolojisini sergiliyor. Böyle bir yapıya sahip kimse mal, mülk,
makam ve paradan başka bir şey düşünmez.
Tâhâ
Hüseyin şöyle der: "Talha düzen karşıtları arasında bir numuneydi.
Zenginliği ve gücü varken razı idi, ancak daha fazlasını istediğinde muhalefete
kalkıştı, öldürdü ve öldü."
İşte bu adam, bir önceki gün İmam Ali'ye (a.s)
biat edip bir sonraki gün biatinden dönerek Resul-i Ekrem'in (s.a.a) hanımı
Ayşe'yi Basra'ya kadar çeken kimsedir. Hz. Ali'nin biatinden insanları
döndürmek için onları tehdit eden, masum insanların kanını akıtan, özgürce biat
ettiği halde zamanının imamına muhalefet edip onunla savaşan kimse…
Her
şeye rağmen İmam Ali (a.s) savaştan önce ona bir elçi göndererek, "Bana
biat etmemiş miydin, biatinden dönmene sebep olan şey nedir?" diye sormuş,
Talha "Osman'ın kanı" diye cevap verince İmam, "O halde hangimiz
Osman'ın kanına daha yakınsa Allah onu öldürsün!" diye buyurmuştu.
İbn-i
Asakir'in rivayetinde şöyle geçer: «İmam Ali (a.s) ona şöyle dedi: "Ey
Talha! Seni Allah katında şahitliğe çağırıyorum; Allah Resulünün şöyle
buyurduğunu duymadın mı: "Ben kimin mevlası isem Ali de onun mevlasıdır.
Allah'ım, Ali'nin dostuyla dost, düşmanıyla da düşman ol!" Talha, "Evet,
bunları duydum" deyince Hz. Ali, "Öyleyse neden benimle savaşıyorsun?"
diye sordu. Talha, "Osman'ın dökülen kanının intikamını almak için"
diye cevap verdi. Bunun üzerine Hz. Ali (a.s) şöyle dedi: "O halde
hangimiz Osman'ın kanına daha yakınsak Allah onu öldürsün!"»
Allah
da İmam Ali'nin (a.s) duasını kabul etti ve Talha aynı gün öldürüldü. Talha'yı,
Hz. Ali (a.s) ile savaşmak için getiren Mervan b. Hakem öldürmüştü.
Talha
öyle bir kişiliğe sahipti ki, fitne yaratmakta ve hakikatleri örtbas etmekte
üstüne yoktu. Hiçbir anlaşmayı kabul etmiyor, kendi anlaşmalarına vefa
göstermiyor ve hakkın sesine kulak asmıyordu. İmam Ali (a.s) ona hakkı
göstermesine rağmen Talha ondan yüz çevirdi. Beraberindekilerle birlikte
azgınlıklarına devam etti ve onun bu fitneleri yüzünden Osman'ın kanıyla
alakası bile olmayan birçok insan öldürüldü. Öldürülen masum insanlar hayatı
boyunca Basra'dan dışarı çıkmamış, hatta Osman'ı bir kere dahi görmemiş
insanlardı.
İbn-i
Ebil Hadid şöyle yazmıştır:
«Talha
Basra'ya geldiğinde Abdullah b. Hekim et-Temimî yanına gelerek göndermiş olduğu
mektuplar hakkında görüşme talebinde bulundu. Abdullah: "Ey Ebu Muhammed
(Talha)! Bunlar senin bize göndermiş olduğun mektuplar değil mi?" diye
sordu. Talha, "Evet" deyince Abdullah şöyle devam etti: "Dün, 'Osman'ı
öldürün ve onu hilafetten azledin!' diye mektup gönderiyordun; şimdi de onu
öldürüp yanımıza geliyor ve suçu bizim üzerimize mi atıyorsun? Allah'a ant
olsun ki kendi söylediklerine kendin de inanmıyorsundur. Sadece dünyalık
peşinde olduğunu biliyorum. Aşırı gitme! Eğer Osman'ın katillerini biliyor
idiysen neden özgürce Ali'ye biat ettin, sonra da biatinden dönüp bizi de
fitnelerine bulaştırmak için buralara geldin?"»
Ehlisünnet
ve'l-Cemaat, tarih ve sünen kitaplarında Talha b. Ubeydullah hakkında işte bu
gerçekleri yazmıştır. Ama tüm bunlara rağmen Ehlisünnet, bu adamı cennetle
müjdelenen on kişiden biri olarak tanımaktan da geri kalmaz.
Ehlisünnet
galiba cenneti Hilton Oteli zannediyor! Öyle ya, oraya milyonerler de giriyor
fakirler de, katiller de giriyor maktuller de, zalimler de giriyor mazlumlar
da, müminler de giriyor münafıklar da, iyiler de giriyor kötüler de… Şimdi bu
adamlar Hilton otelinde bir araya gelir gibi cennette de mi bir araya
gelecekler?
"Onlardan
her biri nimet cennetine sokulacağını mı umuyor?"
"Yoksa
biz iman edip de iyi işler yapanları yeryüzünde bozguncuk yapanlar gibi mi
tutacağız veya Allah'tan korkanları yoldan çıkanlar gibi mi sayacağız?"
"İnanan
kimseyle fasık bir olur mu hiç? Bunlar asla bir tutulmaz."
"İman
edip de iyi işler yapanlara gelince; onlar için yaptıklarına karşılık varıp
kalacakları cennet konakları vardır. Yoldan çıkanların varacakları yer ise
ateştir. Oradan her çıkmak istediklerinde geri çevrilirler. Onlara, 'Yalanlayıp
durduğunuz cehennem ateşini tadın artık!' denir."
Önde
gelen sahabelerden, ilk hicret edenlerden ve aynı zamanda Peygamberimizin yakın
akrabalarındandır. Abdülmüttalib'in kızı Safiye'nin (Resul-i Ekrem'in halası)
oğludur. Zübeyr, Ebubekir'in bir diğer kızı Esma (Ayşe'nin kız kardeşi) ile
evlenmiş, Ömer b. Hattab'ın hilafete aday gösterdiği kimseler arasına girmişti.
Zübeyr de Ehlisünnet ve'l-Cemaat'e göre cennetle müjdelenen on kişiden biriydi.
Talha'nın
adının geçtiği her yerde onun adına da rastlamak mümkündür. Tarihte Talha
nerede anılmışsa Zübeyr de onun yanında ve Zübeyr nerede anılmışsa Talha da
onun yanında anılmıştır. O da dünyaya meyledenler arasındaydı.
Taberî'nin
dediğine göre Zübeyr öldükten sonra elli bin dinar nakit para, bin at, bin
köle, bazı mülkler ve Basra, Kûfe Mısır vb. şehirlerdeki birçok arazisini
geriye miras olarak bırakmıştı.
Tâhâ
Hüseyin bu konuda şöyle der: "Tarihçiler arasında Zübeyr'in mirası
hakkında ihtilaf vardır. En az söyleyenler, mirasçılarının 35 milyon dinarlık
bir mal varlığını aralarında paylaştıklarını yazarlar. Ortalama hesaplayan
bazıları da bunu 40 milyon dinar olarak nakletmişlerdir."
Yine
de pek şaşırmamak gerekir. Çünkü Zübeyr'in Fustat, İskenderiye, Basra, Kûfe ve
daha birçok yerde arazileri; Medine'de on bir evi ve bunlara ilave olarak da
tahıl ambarları ve diğer mal varlıkları vardı. Ama
Buharî'nin rivayetine göre Zübeyr, 5 milyon 200 bin dinar miras bırakmıştı.
Bizim
bu incelemelerle sahabeyi sorgulamak gibi bir niyetimiz yok. Belki de bütün bu
mal varlıkları helal yoldan elde edilmiştir! Ama Talha ve Zübeyr'in dünyaya
olan düşkünlüklerini ve bu konudaki hırslarını gördüğümüzde Hz. Ali'yle (a.s)
olan biatlerini neden bozduklarını daha iyi anlıyoruz. Çünkü Hz. Ali (a.s),
Osman'ın Beytü'l-Mal'dan haksız yere verdiği malları onlardan geri istiyordu.
Daha da öteye, halife olduğunda ilk işi, insanları tekrar Peygamber'in
sünnetine geri döndürmek oldu. Bu konudaki ıslahatlara önce Beytü'l-malın doğru
bir şekilde dağıtılmasını sağlayarak başladı. İster Arap olsun, ister acem her
Müslüman'a üç dinar dağıtılmasını kararlaştırmıştı. İşte, Peygamber'in hayatı
boyunca uyguladığı sünnet de bu idi.
İmam
Ali (a.s) böylece Ömer b. Hattab'ın bidatini de ortadan kaldırmış oluyordu.
Çünkü Ömer, Arapları acemlerden daha üstün tutar, acemlere verilenin iki katını
Araplara verirdi.
Halkın
Hz. Ali'ye (a.s) karşı tavır almasını sağlamak için onların ortadan kaldırılan
bu bidati gerekçe olarak göstermeleri yeterli geliyordu. Çünkü sahabeler
Peygamber'in sünneti yerine Ömer'in bidatini daha çok seviyorlardı. Biz, Kureyş'in
Ömer'i sevmesindeki sebepleri açıklarken bu noktaya değinmeyi unutmuştuk. Ömer
Kureyş'i diğer Müslümanlardan daha üstün tutuyor, Arap milliyetini diğer
milliyetlerden üstün görüyordu. Onun döneminde milliyetçilik, kabilecilik ve
burjuvacılık Müslümanlar arasında bir bidat olarak kaldı.
Peygamber
efendimizin vefatından yirmi beş yıl geçtikten sonra Hz. Ali (a.s) Kureyş'i
nasıl tekrar eski hâline, yani Peygamber zamanına geri döndürecekti?
Peygamberimiz, Bilal Habeşî ile amcası Abbas'ı bir görür, Beytü'l-Mal'dan her
ikisine de aynı miktarda maaş verirdi. Ne var ki Kureyş, Peygamberimizin bu
sünnetini bile kabul etmiyordu.
Peygamberimizin
hayatını incelediğimizde sırf bu eşitlik yüzünden birçok yerde Kureyş'in ona
muhalefet ettiğini görüyoruz. İşte bu sebepten dolayı Talha ve Zübeyr,
Müminlerin Emiri Hz. Ali'ye (a.s) karşı geldi. Çünkü İmam Ali (a.s) Beytü'l-Mal'dan
diğerlerine ne veriyor idiyse onlara da aynını veriyordu. İstedikleri makamı
onlara vermediği gibi haksız yere topladıkları mallardan ötürü de onları hesaba
çekmek ve onlardan alacağı malları fakir halka geri vermek istiyordu.
İmam
Ali'nin hükümeti çerçevesinde Basra valisi olamayacağını, kendisine herhangi
bir makam verilmeyeceğini ve efsanevi servetine el konulacağını anlayan Zübeyr,
her şeyini kaybedeceği korkusuyla arkadaşı Talha ile birlikte Hz. Ali'ye (a.s)
müracaat etmiş, umre haccı bahanesiyle şehirden çıkmak için izin istemişlerdi.
Onların hangi amaçla şehirden çıkmak istediklerini sezinleyen İmam (a.s), "Allah'a
ant olsun ki onlar umre değil, hile peşindeler!" buyurmuştur.
Neticede
Zübeyr de baldızı Ayşe'ye katıldı. Talha'yla birlikte Ayşe'yi Basra'ya kadar
götürdüler. Ayşe Hav'eb denilen yerde köpeklerin havlama seslerini duyunca geri
dönmek istedi. Ancak Talha ve Zübeyr, oranın Hev'eb olmadığına dair elli kişiye
para vererek yalancı şahitlik yaptırdılar. Böylece müminlerin annesi, Allah'a
ve kocasına itaatsizlik etmeye devam edecek, onlarla birlikte yoluna devam edecekti.
Ayşe çok iyi biliyordu ki, bulunduğu konum insanları etki altında bırakmak için
Talha ve Zübeyr'in konumundan çok daha önemliydi. Onlar, çeyrek asır boyunca
Ayşe'yi Allah resulünün biricik sevgilisi, eşi ve Ebubekir'in sevgili kızı
olarak tanıttılar ve halka dinin yarısının onda olduğu mesajını verdiler.
Ne
ilginçtir ki seçkin sahabeler Zübeyr'i Osman'ı öldürmekle suçlarken Zübeyr de
Osman'ın intikamını almak için kıyama kalkışıyordu. Nitekim İmim Ali (a.s)
savaş meydanında ona hitaben şöyle buyurmuştu: "Osman'ı sen öldürdüğün
halde onun intikamını benden mi almak istiyorsun?"
Mesudî
de bu konuda şöyle der: «Hz. Ali, Zübeyr'e "Ne ilginç! Ey Zübeyr, bu
ayaklanmanın sebebi nedir?" diye sordu. Zübeyr, "Osman'ın intikamı"
deyince Ali (a.s), "O halde hangimiz Osman'ın kanına daha yakınsak Allah
da onu öldürsün!" diye cevap verdi.»
Hakim,
Müstedrek'inde şöyle yazmıştır: «Talha ve Zübeyr Basra'ya vardıklarında
halk onlara niçin geldiklerini sordu. Osman'ın intikamını almak için
geldiklerini söyleyince Hüseyin şöyle dedi: "Fesüphanallah! Sizce bu halk 'Osman'ı
öldürecek biri varsa o da sizsiniz' demeyecek kadar akılsız mı?"»
Zübeyr
de tıpkı dostu Talha gibi Osman'ı aldatmıştı. Halkı onu öldürmeye teşvik etti,
sonra da kendi isteğiyle İmim Ali'ye biat etti ve aradan birkaç gün geçtikten
sonra biatinden geri döndü. O da Basra'ya giderek
Osman'ın intikamını almak istiyordu. Basra'ya vardığında orada çıkan olaylara
ve işlenen suçlara ortak oldu. Taraftarlarıyla birlikte yetmişten fazla şehir
muhafızını öldürdü. Beytü'l-Mal'ı yağmaladı.
Tarihçilerin
yazdığına göre, Basra'ya geldiklerinde vali Osman b. Hanif ile bir anlaşma
imzaladılar. Bu anlaşmaya göre Ali Basra'ya gelinceye kadar ona
dokunmayacaklardı. Ancak sözlerinde durmadılar. Osman b. Hanif halka yatsı
namazını kıldırırken saldırıya geçtiler. Orada bulunan herkesi, ellerini ve
ayaklarını bağladıktan sonra kılıçtan geçirdiler. Osman b. Hanif'i de öldürmek
istiyorlardı. Ancak Osman'ın kardeşi Sehl b. Hanif Medine valisiydi ve onu
öldürdükleri takdirde Medine'deki ailelerine zarar verebilir düşüncesiyle
bundan vazgeçmek zorunda kaldılar. Yine de aşırı derecede döverek saçını ve
sakalını yoldular. Sonra da hapsedip olabildiğince işkence yaptılar. Bununla da
kalmayıp Beytü'l-Mal'a saldırdılar. Orada bulunan kırk görevliyi öldürdüler.
Tâhâ
Hüseyin bu ihaneti şöyle anlatır: "Bu güruh sadece Ali ile olan
anlaşmasını bozmakla kalmamış, Osman b. Hanif ile yapılan ateşkes anlaşmasını
da ayaklar altına almıştı. Daha da ileri giderek Beytü'l-Mal'ın yağmalanmasına,
valinin zindana atılmasına ve askerlerin öldürülmesine karşı çıkan herkesi
öldürdüler."
Hz.
Ali (a.s) Basra'ya geldiğinde onlarla hemen savaşmadı. Önce onları Kurân'a
davet etti. Bunu kabul etmeyerek onlara Kuran'ı sunan elçiyi öldürdüler. Buna
rağmen İmam (a.s) onlarla tekrar konuşmayı denedi ve Talha'yla konuştuğu gibi
Zübeyr'i de muhatap alarak şöyle dedi: "Ey Zübeyr! Hatırlıyor musun;
sen ve Allah resulü birlikte Benî Ganem kabilesinin arasından geçiyordunuz.
Derken Resul-i Ekrem bana dönerek gülümsedi, ben de ona gülümsedim. Sen, 'Ebu
Talib'in oğlu kibrinden vazgeçmiyor!' deyince Resul-i Ekrem (s.a.a) sana, 'Sus,
onda kibir olmaz; gün gelecek, sen ona zulmedecek ve onunla savaşacaksın!' diye
karşılık vermişti?"
İbn-i
Ebil Hadid, İmam Ali'nin (a.s) bir hutbesinde şöyle buyurduğunu rivayet eder: "Allah'ım,
Zübeyr benimle olan akrabalık bağını kopardı; bana olan biatini bozdu ve
düşmanıma yardım etti. Öyleyse kendi bildiğin gibi onun şerrini benden uzak
tut!"
İmam
Ali'nin (a.s) Nehcü'l-Belaga'da Talha ve Zübeyr hakkında şöyle buyurduğu
yazılıdır: "Allah'ım, bu ikisi benden koptu ve bana zulmetti.
Biatlerinden döndüler ve insanları benim aleyhime kışkırttılar. Öyleyse neyi
bağlamışlarsa sen aç, neyi umut etmişlerse umutlarını suya düşür, yaptıkları ve
arzu ettikleri bütün kötülükleri onlara göster. Savaşmadan önce tövbe
etmelerini istedim ve onlarla savaşmakta acele etmedim. Yine de onlar iyiliğe yanaşmayıp
esenliği kabul etmediler."
Savaş
henüz başlamadan önce onlara yazdığı bir mektupta şöyle buyuruyordu: "Ey
büyükler! Gelin, düşüncenizden vazgeçin. Buraya kadar yaptıklarınız sizin için
sadece utançtı. Ama bundan sonra sizi hem utanç, hem cehennem ateşi bekliyor
olacak. Allahaısmarladık!"
Bu
acı gerçek Zübeyr'in akıbetini gözler önüne seriyor. Her ne kadar bazı tarih
yazarları onun hakkında 'Hz. Ali ona Peygamberimizin hadisini hatırlatınca
savaştan ayrıldı ve Seba' Vadisi'ne gitti; İbn-i Cermuz da onu burada öldürdü'
diye yazmışsa da bunun ona faydası yoktu. Çünkü Peygamberimiz daha önce
gelecekten haber vermiş; "Sen Ali'yle savaşacak ve ona zulmedeceksin"
buyurmuştu.
Bazı
tarihçilere göre de Hz. Ali (a.s) ona Peygamber'in sözünü hatırlattığında
Zübeyr savaştan ayrıldı, ama oğlu Abdullah onu korkaklıkla suçlayınca galeyana
gelip tekrar savaştı, ölünceye kadar da savaştan ayrılmadı.
Bu
söz gerçeğe daha yakın gibi. Zaten hadis de gaipten haber veriyor.
Peygamberimiz, Kurân-ı Kerim gereğince heva ve hevesiyle konuşmayacağına göre
Zübeyr'in yaptıkları ortadadır. Eğer gerçekten pişman olmuşsa ve tövbe etmişse,
o halde neden Peygamber'in buyruğuna amel etmemiş? "Ben kimin mevlası
isem Ali de onun mevlasıdır. Allah'ım, onun dostlarıyla dost, düşmanlarıyla da
düşman ol! Ona yardım edene sen de yardım et. Onu yalnız bırakanı sen de yalnız
bırak!" Bu hadis gereğince neden Hz. Ali'ye (a.s) yardım etmedi? Neden
onun gönlünü almadı? Diyelim ki, o zaman bunu
yapamadı; peki neden savaşmak için getirdiği halkı bir araya toplayıp onlara
gerçeği anlatmadı? Peygamberin sözünü unuttuğunu, hakikati şimdi hatırladığını
neden söylemedi? Neden savaştan vazgeçmeyerek günahsız Müslümanların kanının
dökülmesine sebep oldu?
Görüyoruz
ki, o, bunların hiçbirini yapmadı. Çünkü Zübeyr'in tövbe konusu bir uydurmadan
ibaretti. Belki de Ali'nin hak ve Zübeyr'in batıl olduğunu görenler,
şaşkınlıklarını bu şekilde telafi etmeye çalışmışlar, çareyi bu rivayeti
uydurmada bulmuşlardı. Talha ve Zübeyr'i cennete sokabilmek ve onların sonunu
iyi gösterebilmek için Merven'ın Talha'yı öldürmesi gibi hikâyeler uydurdular.
Zaten onlar istediklerini cennete, istediklerini de cehenneme sokuyorlar.
Bu
rivayetin yalan olduğunu gösteren delillerden biri de Hz. Ali'nin (a.s), onları
savaştan alıkoymak için yazmış olduğu şu mektuptu; mektupta kısaca şöyle
diyordu: "…Buraya kadar yaptıklarınız sizin için sadece utançtı. Ama
bundan sonra sizi hem utanç, hem cehennem ateşi bekliyor olacak…" Kimse
onların İmam (a.s)'a cevap verdiklerini, emrini dinlediklerini veya mektubuna
cevap yazdıklarını nakletmemiş ve söylememiştir. Daha da öteye, İmam (a.s)
onları savaştan önce Kurân'a uymaya davet etmişti, ama onlar bunu kabul etmemiş
ve Kurân'ı getiren elçiyi öldürmüşlerdi. Bunun üzerine Hz. Ali de (a.s) onlarla
savaşmayı helal kılmıştı.
Bazı
tarihçilerin yazmış olduğu gülünç hikâyeleri okursanız, hakikatten ne kadar
uzakta olduklarını ve gerçeği anlayamadıklarını göreceksiniz. Bazıları der ki:
«Zübeyr,
Ammar b. Yasir'in Hz. Ali'yle birlikte savaşa geldiğini öğrenince "Ah, ben
perişan oldum, belim büküldü!" diye hayıflanmış, bedeni titremiş ve kılıcı
elinden düşmüştü. Yanındakilerden biri bu manzarayı görünce, "Yazıklar
olsun bana! Yanında yaşamayı ve yanında ölmeyi arzu ettiğim Zübeyr bu mu? Allah'a
ant olsun ki tüm bunlar Peygamber'den (s.a.a) duyduğu hadis yüzünden oldu!"»
Bu
rivayeti uydurmakla Zübeyr'in, Peygamberimizin "Ne ilginç ki Ammar'ı
azgın bir topluluk öldürecek!" şeklindeki hadisini hatırladığını, bu
yüzden bedeninin titremeye başladığını ve azgın topluluk olmaktan korktuğunu
ima etmek istemişlerdir. Bunlar bizi akılsız yerine koyup bizi alaya almaya
çalışıyorlar. Ama Allah'a şükürler olsun ki bizim aklımız tam ve doğrudur. Onların
bu sözünü kabul etmiyoruz. Çünkü nasıl olur da Zübeyr, Peygamberimizin "Ammar'ı
azgın bir topluluk öldürecek!" hadisinden korkar da Hz. Ali (a.s)
hakkında duyduğu çok sayıda hadisi bildiği halde bunlardan korkmaz? Acaba
Ammar, Zübeyr'e göre Ali'den daha mı üstündü? Acaba Zübeyr, Peygamberimizin
şöyle buyurduğunu duymamış mıydı?
"Ey
Ali! Seni müminden başkası sevmez ve münafıktan başkası seninle düşmanlık
etmez."
"Ali
hak iledir, hak da Ali iledir. O nereye giderse hak da onunla gider."
"Ben
kimin mevlası isem Ali de onun mevlasıdır. Allah'ım, onun dostlarıyla dost,
düşmanlarıyla da düşman ol! Ona yardım edene sen de yardım et. Onu yalnız
bırakanı sen de yalnız bırak!"
"Ey
Ali! Kim seninle savaşırsa ben de onunla savaşırım ve kim seninle barış
içerisinde olursa ben de onunla barış içerisinde olurum."
"Bayrağı
öyle birine vereceğim ki, o, Allah'ı ve Peygamber'ini sever; Allah ve Peygamber'i
de onu sever."
"Ben
nazil olan Kurân('ı kabullendirmek) için savaştım, Ali de onun yorumu
için savaşacak ve ümmetimi ihtilaf ettikleri konularda aydınlatacaktır."
"Ey
Ali! Seninle ahitleşiyorum. Ama (şunu bil ki) sana karşı ahitlerinden
dönenler, zulmedenler ve ayaklanma çıkaranlar olacak ve sen onlarla
savaşacaksın."
Bu
konular hakkında buyurduğu son söz de Zübeyr'e hitaben söylediği hadisi
olmuştu: "Sen Ali'yle savaşacak ve ona zulmedeceksin!" Zübeyr
bütün bu hakikatleri nasıl olur da bilemez? Hâlbuki bunları Peygamber'den
akrabalık bağı olmayan insanlar bile duymuştu ve biliyorlardı. Ne var ki o,
bunları görmezlikten geldi. Üstelik o hem Peygamber'in (s.a.a) hem de Hz. Ali'nin
(a.s) halalarının oğluydu. Bu tür uydurmalar ancak gerçekleri kulak ardı eden
ölü zihniyetlerin ürünü olabilir. Tarihin gerçeklerini göremiyor ve halk için
yalancı bahaneler uydurarak Talha ve Zübeyr'i zorla cennetle müjdelenen (!) on
kişinin arasına sokmaya çalışıyorlar.
"Bu
ancak onların kuruntusudur. De ki: Eğer doğru söylüyorsanız, delilinizi
getirin."
"Bizim
ayetlerimizi yalanlayan ve onlara inanmaya tenezzül etmeyenler var ya, işte
onlara gök kapıları açılmayacak ve deve, iğne deliğinden geçinceye kadar onlar
cennete giremeyeceklerdir! İşte suçluları böyle cezalandırırız."
Sahabenin
büyüklerinden ve İslam tarihinde adından çokça bahsedilen kimselerdendir. İlk
muhacirlerdendir. Bedir Savaşı'na da katılmıştır. Ömer b. Hattab'ın hilafete
layık gördüğü altı kişiden biri olmakla beraber, Ehlisünnet ve'l-Cemaat'e göre
cennetle müjdelenen on kişiden de biridir.
Ömer
b. Hattab döneminde Kadisiye Savaşı'nın kahramanlarından idi. Bir rivayete göre
sahabelerden bazıları onun nesebi konusunda şüpheliydi ve bu yüzden yer yer bu
meseleyi gündem yaparak onu üzdükleri de olurdu. Bir başka rivayete göre de
Peygamberimiz (s.a.a) onun soyunu belirlemiş ve Zühre oğullarından olduğunu
söylemiştir.
İbn-i
Kuteybe el-İmamet ve's-Siyaset adlı eserinde şöyle rivayet eder: Zühre
oğulları, Peygamber'in vefatından sonra Sâd b. Ebi Vakkas ve Abdurrahman b. Avf'ın etrafında bir araya
geldi. Hepsi Peygamber Mescidi'nde oturuyordu. Derken Ebubekir ile Ebu Ubeyde
geldi. Bunun üzerine Ömer onlara dönerek, "Neden ayrı ayrı halkalar
oluşturmuşsunuz? Kalkın ve Ebubekir'e biat edin. Ben ve ensar da ona biat
ettik." Sâd, Abdurrahman ve Zühre oğulları bu sözün ardından kalkıp Ebubekir'e
biat ettiler.
Bir
rivayete göre, Ömer b. Hattab onu valilikten azletti ama kendisinden sonraki
halifeye "Eğer o halife olarak seçilmezse ona arka çık ve makam ver; çünkü
onu herhangi bir hıyanetinden dolayı azletmedim" şeklinde vasiyette
bulundu. Osman da halife olduktan sonra bu vasiyete uydu ve onu Kufe valisi
yaptı.
Sâd
b. Ebi Vakkas, ölümünden sonra diğer sahabelere nazaran geride fazla bir servet
bırakmamıştı. Yazılanlara göre, ölümünden sonra geride bıraktığı mal varlığı
300 bini buluyordu. Ayrıca o, Osman'ın öldürülmesi olayına hiç karışmadı. Talha
ve Zübeyr gibi halkı bu işe yönlendirmedi.
İbn-i
Kuteybe Tarihu'l-Hulefa adlı kitabında şöyle yazar: Amr b. As, Sad b.
Ebi Vakkas'a yazdığı bir mektupta Osman'ın nasıl öldürüldüğünü ve bunu kimim yaptığını
sormuş, Sâd da ona şöyle bir cevap yazmıştı:
"Osman'ın
nasıl öldürüldüğünü soruyorsan sana şöyle diyeyim: Osman, Ayşe'nin kılıfından
çıkardığı, Talha'nın bilediği, Ebu Talib oğlunun zehirle yoğurduğu kılıçla
öldürüldü. Zübeyr de eliyle Osman'ı göstererek bu duruma seyirci kaldı. Bize
gelince; elimizi elimizin üstüne koyup (bekledik). Eğer isteseydik onu
koruyabilirdik. Ama Osman birtakım değişiklikler yapmış, kendi de değişmişti.
İyi işleri de vardı, kötü işleri de. Eğer iyi bir iş yapmışsak zaten iyidir;
ama kötü bir iş yapmışsak Allah bizi affetsin.
Yine
de sana söylüyorum; Zübeyr yenik düşecek. Çünkü ailesinin sözü onda etkili
oluyor. Talha'ya gelince; o da hilafet için yırtınabildiği kadar yırtınıyor!.."
İşin
ilginç yanı, Sâd b. Ebi Vakkas da Müminlerin Emiri İmam Ali'ye (a.s) biat
etmekten kaçınmış, ona yardımcı olmamıştı. Hâlbuki onun hakkaniyetini ve
faziletlerini pekâlâ biliyordu. Nitekim bizzat kendisi de İmam Ali (a.s)
hakkında birkaç fazilet nakletmiş, Buharî ve Müslim Sahih'lerinde bu rivayetlere
yer vermişlerdir.
Sâd
der ki: Resul-i Ekrem'i (s.a.a) Ali (a.s) hakkında üç sıfat beyan ederken
duydum; eğer onlardan biri bende olsaydı benim için bütün sarı ve kızıl
nimetlerden daha hayırlıydı:
1-Onun
için şöyle dediğini duydum: "Onun bana olan yakınlığı, Harun'un Musa'ya
olan yakınlığı gibidir. Ama benden sonra peygamber yoktur."
2-Yine
şöyle buyurduğunu duydum: "Yarın bayrağı öyle birine vereceğim ki o,
Allah ve resulünü sever; Allah ve resulü de onu sever."
3-Ve
yine şöyle buyurduğunu duydum: "Ey insanlar! Sizin mevlanız kimdir?"
Halk, "Allah ve resulüdür" diye cevap verince üç kez aynı soruyu
sordu ve aynı cevabı aldı. Daha sonra Ali'nin elini tutup yukarı kaldırdı ve
şöyle seslendi: (O halde) ben kimin mevlasıysam, bu Ali de onun mevlasıdır.
Allah'ım, onun dostlarına dost, düşmanlarına düşman ol!"
Sahih-i
Müslim'de şöyle nakledilmiştir: «Sâd b. Ebi Vakkas der ki, Resul-i Ekrem
(s.a.a), Ali'ye (a.s) şöyle buyuruyordu: "Senin bana olan yakınlığının
Harun'un Musa'ya olan yakınlığı kadar olmasını istemez misin? Ancak benden
sonra peygamber yoktur." Ve yine Hayber Savaşı'nda şöyle diyordu: "Bayrağı
öyle birine vereceğim ki, o, Allah'ı ve Peygamber'ini sever; Allah ve Peygamber'i
de onu sever." Biz hepimiz boynumuzu uzatıp "Acaba kimi çağıracak"
diye merakla baktık. O sırada "Ali'yi çağırın!" diye
seslendiğini duyduk…
"Sana
bu ilim geldikten sonra seninle bu konuda çekişenlere de ki: Geliniz, sizler ve
bizler de dâhil olmak üzere, siz kendi çocuklarınızı biz de kendi
çocuklarımızı, siz kendi kadınlarınızı, biz de kendi kadınlarımızı çağıralım,
sonra da dua edelim de Allah'tan yalancılar üzerine lânet dileyelim."
ayeti nazil olduğunda Resul-i Ekrem (s.a.a) Ali, Fatıma, Hasan ve Hüseyin'i
çağırıp, "Allah'ım, bunlar benim Ehlibeyt'imdir" buyurdu.»
Nasıl
oluyor da Sad b. Ebi Vakkas Hz. Ali hakkında bunca hakikati bildiği halde ona
biat etmekten kaçınıyor? Sâd, Peygamberimizin "Ben kimin mevlası
(efendisi) isem Ali de onun mevlasıdır; Allah'ım onun dostuyla dost, düşmanıyla
da düşman ol" hadisini duyduğu ve üstelik bizzat kendisi bu hadisi
rivayet ettiği halde nasıl oluyor da onunla dost olmuyor veya ona yardım
etmiyor? Nasıl oluyor da Sâd, Peygamber'in (s.a.a) şu sözünü unutabiliyor? "Zamane
imamına biat etmeden ölen kimse cahiliyet ölümü üzere ölmüştür." Nitekim
bu rivayeti Abdullah b. Ömer nakletmiştir. Ama her şeye rağmen Sâd b. Ebi
Vakkas cahiliye ölümü üzere ölmüş oluyor. Zira Sâd da Müminlerin Emiri Hz. Ali'ye
biat etmemiştir.
Tarihçilerin
yazdığına göre, «Sâd, bir gün Hz. Ali'nin yanına gelerek özür diledi. "Ey
Müminlerin Emiri! Allah'a ant olsun ki ümmet arasında hilafete en layık kimse
sensin; din ve dünya işlerinde en iyi ve en güvenilir kimsenin sen olduğunda da
şüphem yoktur. Ama öyle kişiler seninle düşmanlık ediyor ki, eğer sana biat
etmemi istiyorsan bana bir kılıç ver. Öyle bir kılıç ki dili olsun ve "Bunu
al, şunu bırak!" diyebilsin." dedi. Bunun üzerine İmam (a.s) ona
şöyle cevap verdi: "Sence diğerleri sözlerinde ve davranışlarında Kurân'a
muhalefet ettiler mi? Muhacir ve ensar Peygamber'in sünnetine ve Allah'ın
kitabına amel etmem koşuluyla benimle biatleştiler. İster biat et, ister git
evinde otur. Ben seni bu iş için zorlamam."»
Acaba
Sâd b. Ebu Vakkas'ın bu durumu şaşırtıcı değil mi? Bir yandan İmam Ali'nin
hilafete daha layık olduğuna, din ve dünya işlerinde güvenilirliğine şehadet
ederken bir yandan da hem biat etmek, hem de hak ile batılı birbirinden ayırt
etmek için dili olan bir kılıç istiyor. Sizce bu, akıllı insanların kabul
edebileceği bir şey midir? Bu iki zıt fiilin bir yerde birleşmesi mümkün mü?
İçi boş bir keşmekeş değil de nedir? Bizzat kendisi bu konuda Peygamber'den en
az beşten fazla hadis rivayet etmesine rağmen buna inanmıyor.
Acaba
Sâd; Ebubekir, Ömer ve Osman'ın biatlerinde fitne ve ayaklanma çıkmaması için "Kim
onlara biat etmezse öldürülsün!" diye emir verildiğinde orada hazır değil
miydi?
Sâd,
hiçbir şart koşmaksızın Osman'a biat etti. Abdurrahman b. Avf'ın İmam Ali'ye
(a.s) kılıç kaldırarak "Sakın elimize bir bahane verme, yoksa kılıçtan
başka bir şey göremezsin!" diye tehdit savurduğunu da duymuştu.
Yine
Sâd, Ebubekir'e biat edildiği sırada orada hazır idi ve Hz. Ali'nin (a.s) biat
etmediğini ama buna karşılık Ömer'in İmam'a "Allah'a yemin ederim ki biat
etmeyecek olursan kılıçla boynunu vururum!" dediğini görmüştü.
Sâd
b. Ebu Vakkas, Abdullah b. Ömer, Usame b. Zeyd ve Muhammed b. Seleme gibileri,
Peygamber halifesi olan Hz. Ali'ye (a.s) biat etmeme cesaretini nereden
alıyorlardı?
Görüyoruz
ki Ömer b. Hattab bu beş kişiyi Ali'yle (a.s) rakip olmaları için seçmişti.
Onlar da yapmalarını istediği planı aynen icra ediyorlardı. Bu plan da ancak ve
ancak Ali'nin (a.s) hilafete geçmesini engellemekti.
Abdurrahman
kendi damadı Osman'ı hilafete seçti ve İmam Ali'yi kabul etmediği takdirde
ölümle tehdit etti. Zira Ömer, terazinin bir kefesini Abdurrahman için
ağırlaştırırken diğer kefesini de diğerleri için boş bırakmıştı. Abdurrahman b.
Avf ve Osman b. Affan'ın ölümlerinden sonra İmam Ali'nin karşısında hilafet
için üç canlı rakip kalmıştı: Talha, Zübeyr ve Sad. Bunlar muhacir ve ensarın
tamamının biat için İmam Ali'ye koştuklarını görünce içlerindeki kini sineye
çekerek onun için problem yaratmaya başladılar ve onu rahat bırakmadılar. Talha
ve Zübeyr, İmamla savaş yolunu seçtiler, Sad ise onu yalnız bıraktı.
Unutmayalım
ki Osman ölmeden önce İmam Ali için tehlikeli bir rakip hazırlayıp gitmişti. Bu
daha hilekâr ve kurnazdı. Askerleri ve gücü de çoktu. Osman onun için hilafet
yolunu açık bırakmıştı. İslam ülkelerinin en önemlilerini 20 yıldan daha fazla
süreliğine onun emrine vermişti. Oysaki bütün İslam ülkelerinin gelirlerinin
üçte ikisinden fazlası bu bölgelerden toplanıyordu.
Bu
rakip, din ve ahlak tanımayan Muaviye'den başkası değildi. Hilafet makamına
varabilmek için her yola başvurabilecek ve her şeyi yapabilecek biriydi. Tüm
bunlara rağmen Ali (a.s) diğer halifelerin yaptığı gibi halkı zorla kendisine
biat etmeye çağırmadı. Daima Kurân ve sünnete bağlı kaldı. Bunlar üzerinde
hiçbir değişiklik yapmadı. Sâd b. Ebu Vakkas'a da aynen böyle buyurmamış mıydı:
"Sence diğerleri sözlerinde ve davranışlarında Kurân'a muhalefet
ettiler mi? Muhacir ve ensar Peygamber'in sünnetine ve Allah'ın kitabına amel
etmem koşuluyla benimle biatleştiler. İster biat et, ister git, evinde otur.
Ben seni bu iş için zorlamam."
Ne
mutlu sana ey Ebu Talib'in oğlu, ey
başkalarının ortadan kaldırdığı Kurân ve sünneti yeniden canlandıran kimse!
İşte, elimizdeki Kurân senin hakkında bize şöyle buyuruyor:
"Şüphe
yok ki seninle biatleşenler, ancak Allah ile biatleşmişlerdir; Allah'ın eli,
onların ellerinin üstündedir; artık kim dönerse zararı kendi nefsinedir ve kim
Allah ile ahitleştiği şeyde durursa ona, yakında büyük bir mükâfat
verilecektir."
Ve
Allah şöyle buyuruyor:
"Sen
insanları mümin oluncaya kadar zorlayıp duracak mısın?"
Dinde
zorlama yoktur. İslam'da kimse zorla imana çağrılamaz. Allah-u Taâla da
Peygamber'ine (s.a.a) "Git, iman edinceye kadar insanlarla savaş!"
şeklinde bir emir vermemiştir. Ama halifeler ve sahabeler Peygamber'den sonra
kendilerine biat etmeyenleri öldürdüler. Hz. Fatıma'yı (s.a) dahi biate
zorlamış, evdekileri biat etmek üzere dışarı çıkarmadıkları takdirde
içindekilerle birlikte evlerini ateşe vermekle tehdit etmişlerdi. Peygamber'in
(s.a.a) kendisinden sonra halife olarak tayin ettiği İmam Ali'yi (a.s) biate
zorlamış, aksi takdirde onu da ölümle tehdit etmişlerdi. Onlar Hz. Fatıma ve
Hz. Ali gibi şahsiyetler hakkında bu kadar ileri gittiklerine göre Ammar,
Selman, Bilal vb. gibi diğer mustazaf sahabelere neler yapmışlardır, artık siz
düşünün.
Önemli
olan Sâd b. Ebu Vakkas'ın İmam Ali'ye biat etmemesidir. Muaviye onu İmam Ali'ye
(a.s) karşı küfretmeye zorlamasına rağmen her ne kadar o bunu yapmamışsa da
(nitekim bu konu Sahih-i Müslim'de de geçmiştir) bu, onun cennete
girmesi için yeterli bir neden değildir. Çünkü Sâd kendine ayrı bir yol çizmiş,
tarafsızlığı (İtizal Mezhebi)
benimsemiş ve "Ben sana karşı değilim, seninle de değilim" şiarıyla
yeni bir mezhep kurmuştur. Oysaki İslam, bu mezhebi kabul etmez ve "Hakkın
dışındaki her şey sapıklıktır" der.
Allahın
kitabı ve Peygamber'in sünneti böyle bir fitnenin habercisiydi. Daha önceden
böyle bir şeyin olacağını bildikleri için bunun sınırlarını çizmişlerdi.
Böylece hidayete eren için de, sapıklığa düşen için de deliller açık ve net
olmalıydı.
Resul-i
Ekrem (s.a.a) İmam Ali (a.s) hakkındaki her şeyi şu sözle açıklamıştır: "Allah'ım,
onun dostlarıyla dost, düşmanlarıyla da düşman ol. Yardımcılarına yardım et ve
onu yalnız bırakanı sen de yalnız bırak. O nereye giderse gitsin hakkı onunla
beraber kıl."
İmam
Ali (a.s), Sad'ın ona biat etmemesinin sebebini Şıkşıkiye Hutbesi'nde şöyle
açıklamıştır: "Onların arasından bir kişi kininden ötürü diğerine
yöneldi."
Muhammed
Abduh, bu cümlenin şerhinde şöyle der: "Sad b. Ebi Vakkas, sahip olduğu
mal varlığından dolayı Hz. Ali'ye küskündü. Sâd'ın annesi Hamne ise, Ebusüfyan
b. Ümeyye b. Abduşems'in kızıydı ve Ali (a.s) bu ailenin önde gelen
büyüklerinin birçoğunu öldürmüştü."
Sâd'ın
derin kin ve nefreti gözlerini kör etmişti. Ali düşmanlarına tanıdığı hakkı ona
da tanıyamazdı. Rivayet edilir ki, Kûfe'ye vali olarak atandığında orada halka
hitaben "İnsanların en iyisine, yani Osman'a itaat edin!" şeklinde
bir konuşma yapmıştı.
Sad
b. Ebi Vakkas, Osman'ın hayatta olduğu dönemde ve hatta ölümünden sonra bile
onun taraftarlığını yapmıştı. Amr b. As'a yazdığı mektupta neden İmam Ali'ye
(a.s) iftirada bulunduğu şimdi daha iyi anlaşılıyor! Zira o, mektubunda şöyle
diyordu: "Osman, Ayşe'nin kılıfından çıkardığı, Talha'nın bilediği, Ebu
Talib oğlunun zehirle yoğurduğu kılıçla öldürüldü…"
Bu,
iftira ve yalandır. Tarih de buna şahitlik etmiştir ki, Osman ne zaman zor
durumda kalsa İmam Ali'den (a.s) başka kimseyi yanında bulamazdı. Sâd'ın bu
vefasız davranışlarından anlıyoruz ki, o, İmam'ın (a.s) vasıflandırdığı gibi
gözünü kin bürümüş bir kimseydi. Her ne kadar Ali'nin (a.s) hak olduğunu bilse
de, hakkın ona geri verilmesine izin vermedi. Öylece aylak ve başıboş kaldı.
Bir taraftan vicdanı onu azarlarken asıl imanı kalbinde saklamaya çalışıyor,
bir taraftan da hasta kalbi cahiliyet zamanından kalma kinler yüzünden ona
galip geliyordu. Sonunda nefsi vicdanına galip geldi ve onu hakka yardım etmekten
alıkoydu.
Tarihçiler
birçok yerde bu konuya değinmişlerdir. Mesela, İbn-i Kesir, Tarih adlı
eserinde şöyle yazar:
«Bir
gün Sâd b. Ebu Vakkas, Muaviye b. Ebu Süfyan'ın yanına gitti. Muaviye, "Neden
Ali ile savaşmadın?" diye sorunca Sâd şöyle cevap verdi: "Başımın
üzerinden bir karayel geçti. Ah-vah ederek devemi yere yatırdım. Sonunda
karayel üzerimden geçip gitti. Ben de önümü görünce yoluma devam ettim."
Muaviye,
"Allah'ın kitabında ah-vah diye bir tabir yoktur. Bilakis Allah şöyle
buyurur: 'İnananlardan iki grup, birbiriyle savaşa girişirse hemen aralarını
bulun, bir bölüğü, öbürüne saldırırsa o saldırganlarla, Allah'ın emrine itaat
edinceye dek savaşın'Allah'a
ant olsun ki sen adaleti olan toplulukla değildin ve zalime karşı da
savaşmadın." diye cevap verdi. Bu söz üzerine Sâd, "Ben Peygamber'in,
hakkında "Senin bana nispetin, Harun'un Musa'ya nispeti gibidir. Ama tek
fark, benden sonra Peygamber yoktur" buyurduğu bir kişiye karşı savaşamazdım."
yanıtını verdi.
Muaviye:
"Senden başka bu hadisi duyan var mı?" diye sordu.
Sâd:
"Falanca şahıslar ve Ümmü Seleme" diye cevap verdi.
Bunun
üzerine Muaviye hemen ayağa kalkarak bunu Ümmü Seleme'ye de sordu. Aynı hadisi Ümmü
Seleme de tekrarlayınca Muaviye şöyle dedi: "Eğer Ali hakkındaki bu hadisi
daha önce duymuş olsaydım, o ölünceye veya ben ölünceye kadar kendimi onun
hizmetine adardım."»
Mesudî
de kendi Tarih'inde Muaviye ve Sâd arasındaki bu konuşmayı şöyle yazmıştır:
Sad,
bu hadisi Muaviye'ye söyleyince Muaviye şöyle cevap verdi: "Sana hiçbir
zaman bu kadar kızmamıştım. Neden ona yardım etmedin? Neden ona biat etmedin?
Eğer Ali hakkındaki bu hadisi Peygamber'den ben duymuş olsaydım, yaşadığım
sürece Ali'nin hizmetkârı olurdum."
Sâd
b. Ebu Vakkas'ın, Hz. Ali'nin (a.s) faziletine yönelik Muaviye'ye naklettiği bu
hadis, İmam hakkında nakledilen yüzlerce hadis gibi hep aynı doğrultuda olan
hadislerdir. Hepsi de İmam Ali'nin (a.s) Peygamber'den sonra İslam'ı yönetecek
tek kişi olduğunu ve ondan başka hiç kimsenin bu işe liyakati olmadığını
vurgular. Bu böyle olduğu sürece, tüm Müslümanlar yaşantıları boyunca ona
hizmet etmelidirler.
Muaviye'nin
"Eğer ben bu hadisi daha önce duysaydım, ömrüm boyunca Ali'nin hizmetkârı
olurdum" dediği bu söz, bir hakikattir ve inanan herkes onun hizmetkârı
olmakla iftihar etmelidir.
Ne
var ki Muaviye bu sözü Sâd b. Ebu Vakkas'ı küçümsemek ve azarlamak maksadıyla
söylemiştir. Çünkü Sâd, bir yandan Hz. Ali (a.s) ile savaşmamış, diğer yandan da
Muaviye'ye yardımcı olmamıştı. Nitekim Muaviye, Hz. Ali'nin (a.s) faziletiyle
ilgili bu hadis gibi daha birçok hadis biliyordu. O, İmam'ın (a.s) Peygamber'den
sonra hilafet makamına en layık kişi olduğunu da biliyordu. Zira Muhammed b.
Ebubekir'e yazmış olduğu mektupta da bu konuya değinmişti. İleriki konularda bu
mektuba yer vereceğiz.
Acaba
Muaviye, Sâd ve Ümmü Seleme'den bu hadisi duyduktan sonra İmam Ali'ye (a.s)
lanet okumaya ve onunla düşmanlık etmeye son vermiş miydi? Asla! Bilakis yapmış
olduğu kötülüklere devam ederek kendi günahlarıyla gurur duydu. İmam Ali ve
ailesine lanet okudu, lanet okutturdu ve halkı da buna mecbur kıldı. Çocuklar
küçük yaştan bu zihniyetle büyüdüler ve büyükler de bu zihniyetle yaşlandılar.
Bu durum seksen yıl bu şekilde devam etti.
"Sana
bu ilim geldikten sonra seninle bu konuda çekişenlere de ki: Geliniz, sizler ve
bizler de dâhil olmak üzere, siz kendi çocuklarınızı biz de kendi
çocuklarımızı, siz kendi kadınlarınızı, biz de kendi kadınlarımızı çağıralım,
sonra da dua edelim de Allah'tan yalancılar üzerine lânet dileyelim."
Cahiliyet
dönemindeki adı Abdu Amr olan Abdurrahman b. Avf, daha sonra adı Peygamberimiz
tarafından değiştirilerek Abdurrahman oldu. Zühre oğullarındandı ve Sâd b. Ebu
Vakkas'ın amcasının oğluydu. Sahabenin büyüklerinden ve ilk hicret
edenlerdendi. Peygamberimizle birlikte bütün savaşlara katılmıştı. Ömer b.
Hattab'ın hilafet için aday gösterdiği altı kişiden biriydi. Ömer onu bu altı
kişilik grubun başkanı seçmiş, "Ne zaman aranızda ihtilaf çıkarsa
Abdurrahman b. Avf'ın olduğu tarafı seçin" demişti. Ehlisünnet ve'l-Cemaat'e
göre o da cennetle müjdelenen on kişiden biriydi.
Abdurrahman,
Kureyş'in en zengin gümrükçülerindendi. Öldüğünde mirasçılarına büyük bir mal
varlığı bırakmıştı. Bazı tarihçilere göre; 1000 deve, 100 at, 10 bin koyun ve
üzerinde yirmi devenin su taşıdığı birçok arazi bırakmış, dört karısı da ondan
sonra 84'er bin dinarlık miras almışlardı.
Abdurrahman
b. Avf, aynı zamanda Osman b. Affan'ın da damadı idi. Ukbe b. Ebu Muît'in kızı
Ümmü Kulsum'la, yani Osman'ın anne tarafından üvey kız kardeşiyle evlenmişti.
Tarih
kitaplarında da gördüğümüz gibi, İmam Ali'nin (a.s) hilafetten
uzaklaştırılmasında önemli rolü oldu. Zira Abdurrahman, kabul etmeyeceğini
bildiği halde Hz. Ali'ye Ebubekir ve Ömer'in sünnetine bağlı kalmayı şart
koşmuştu. Ne var ki onların davranışları Kuran ve sünnetle bağdaşmıyordu ve bu
yüzden de İmam Ali (a.s) bu şartı geri çevirdi.
Abdurrahman
b. Avf'ın sadece bu özelliği, onun cahiliye bidatlerini korumaya çalıştığını,
sünnetten uzak olduğunu ve Resul-i Ekrem'in (s.a.a) pak Ehlibeyt'ine (a.s)
yönelik oynanan oyunlarda etkin rol alarak hilafetin Kureyş'e geçmesini
sağlamaya çalıştığını ispat etmeye yeter. Onlar, hilafet makamını kullanarak
istediklerini yapabilmeyi hedefliyorlardı.
Buharî,
Sahih'inde, halkın imamla nasıl biatleştiğini konu alan bölümde,
Musevvir'in şöyle dediğini nakleder:
«Abdurrahman,
bir gece yarısı bize gelip kapıyı çaldı. Yatağımdan kalkıp kapıyı açtım. Beni
karşısında görünce şöyle dedi: "Gördüğüm kadarıyla yatıyorsun. Allah'a
yemin olsun ki bu gece gözüme uyku girmedi. Git, Zübeyr ile Sâd'ı çağır.
Onlarla bir konuda meşveret edeceğim."
Onları
çağırdım ve bir müddet onlarla görüştü. Daha sonra "Ali'yi de çağır"
dedi. Onu da çağırdım. Onunla da görüştükten sonra Ali (a.s) kalkmak istedi.
Ama Abdurrahman ondan oturmasını istiyordu. Anlaşıldığı kadarıyla Abdurrahman,
herhangi bir nedenden dolayı Ali'den korkuyordu. Daha sonra benden Osman'ı da
çağırmamı istedi. Osman gelince onunla da çokça konuştu. Ezan sesiyle birlikte
birbirlerinden ayrıldılar. Halk sabah namazını kıldıktan sonra bu grup minberin
yanında toplandı. Şehirdeki muhacir, ensar ve ordu komutanlarını da çağırdılar.
O yıl onlar Ömer ile birlikte hacca gitmişlerdi. Herkes bir araya toplandıktan
sonra, Abdurrahman Kelime-i Şehadet getirip şunları söyledi: "Ey Ali! Ben
halkı yokladım ve gördüm ki, onlar Osman'dan başkasını istemiyorlar. O halde
kendi aleyhinde kimsenin eline bir bahane verme." Sonra Osman'a dönerek; "Ben
sana Allah'ın kitabına, Peygamber'in sünnetine ve önceki halifelerin
yöntemlerine uyman koşuluyla biat ediyorum" dedi. Daha sonra orada bulunan
muhacir, ensar, ordu komutanları ve bazı Müslümanlar Osman'a biat ettiler.»
Araştırmacı
birisi, Buharî'nin bu rivayetinden, bu işlerin hepsinin bir gecede
planlandığını ve Abdurrahman'ın ne kadar zeki ve kurnaz olduğunu anlayabilir.
Demek ki Ömer onu boş yere seçmemiş!
Rivayetin
sahibi Musevvir'in sözüne dikkat çekmek istiyorum. Diyor ki: "…Daha sonra 'Ali'yi
de çağır' dedi. Onu da çağırdım. Onunla da görüştükten sonra Ali (a.s) kalkmak
istedi. Ama Abdurrahman ondan oturmasını istiyordu…"
Bu
söz bize Abdurrahman b. Avf'ın, hilafet konusunda İmam Ali'ye (a.s) ümit
verdiğini gösteriyor. İmam'ın bu sahte şurada yer almasını sağlamak istiyordu.
Çünkü aksi halde ümmet ikiye bölünecekti. Nitekim Sakife'de de böyle
yapmışlardı. Zaten Musevvir'in şu sözü bu ihtimali daha da güçlendirmektedir: "…Anlaşıldığı
kadarıyla Abdurrahman, herhangi bir nedenden dolayı Ali'den korkuyordu…"
Bu yüzden
de hileye başvurdu. Geceleyin Ali'yi çağırıp hilafet için onu tebrik etti. Ona
güven verdi. Sabah olunca da ordu komutanları, kabile reisleri ve Kureyş'in
ileri gelenlerinden destek alarak onların huzurunda ansızın taraf değiştirdi.
Sonra da "Halk, Osman'dan başkasını kabul etmiyor" dedi. Bunu o da
kabul etmek zorundaydı. Aksi takdirde onların eline bahane vermiş olacaktı.
Yani kısacası, İmam Ali'yi (a.s) öldüreceklerdi.
Şimdi
rivayetin son kısmını dikkatle okuyun. Musevvir şöyle diyor: "Herkes
toplandıktan sonra Abdurrahman Kelime-i Şehadet getirdi ve şöyle dedi: 'Ey Ali!
Ben halkı yokladım ve gördüm ki, onlar Osman'dan başkasını istemiyorlar. O
halde kendi aleyhinde kimsenin eline bir bahane verme...'
Abdurrahman
neden onca insan içerisinden İmam Ali'yi muhatap aldı? Veya neden "Ey Ali,
ey Talha ve ey Zübeyr!" diye seslenmedi? Demek ki bu iş, bir gecede
planlanmıştı ve bu grup, baştan beri Osman'ı başa getirmeyi ve Ali'yi (a.s)'ı
kenara itmeyi hedefliyordu.
Biz
yakin edebiliriz ki, onların hepsi Ali'den (a.s) korkuyordu. Çünkü eğer Ali
(a.s) hilafete geçecek olsa, adaletle hükmedecek, Allah'ın kitabını ve
Peygamber'in (s.a.a) sünnetini yeniden canlandıracaktı. Böyle olunca da Ömer b.
Hattab'ın halkı sınıflandırmak konusundaki bidatlerini ortadan kaldıracaktı.
Nitekim Ömer ölmeden önce Ali tehlikesine karşı onları uyararak şöyle demişti: "Eğer
bu işi doğru ellere teslim ederseniz, onu doğru yola yönlendirir."
Evet,
doğru yol Peygamber'in sünneti idi, ama Ömer ile Kureyş onu beğenmiyordu. Eğer
Peygamber sünnetini isteselerdi kendilerini hak yola hidayet etmesi için Ali'yi
işin başına getirirlerdi. Zira İmam Ali, Peygamber'in halifesiydi. Ne var ki
onlar diken tohumu ektiler ve hüsrandan başka bir şey dermediler.
Abdurrahman
bin Avf'ın planları nereye vardı ve son olarak neler yaptı? Gelin, hep birlikte
görelim:
Tarihçilerin
yazdığına göre; Abdurrahman bin Avf, Osman'ın ilk iki halifenin sünnetiyle
hareket etmediğini, yüksek makamları kendi yakınlarına verdiğini ve
akrabalarına servetler bağışladığını gördüğünde çok pişman olmuş, yanına
giderek onu azarlamış ve şöyle demiştir: "Ebubekir ve Ömer gibi hükümet
edesin diye seni ben başa getirdim. Ama
sen onlarla muhalefet ettin. Akrabalarına çokça bağışta bulundun. Onları
Müslümanların boynuna bindirdin!" Osman, "Ömer Allah yolunda
akrabalarıyla bağını koparmıştı, ben de Allah yolunda onlarla bağı kuruyorum!"
diye cevap verince Abdurrahman, "Allah'a ant olsun ki artık seninle
konuşmayacağım!" dedi ve ölünceye dek de onunla konuşmadı. Hatta ölüm
döşeğinde bile Osman'a küskündü. Hastalandığı zaman Osman ziyaretine gelmiş,
Abdurrahman ondan yüz çevirmiş, duvara bakmış ve onunla konuşmamıştı.
İbn-i
Ebil Hadid Mutezilî, Şerh-i Nehcü'l-Belaga'da şöyle der: "Ali (a.s)
seçim gününde öfkelenmişti. Abdurrahman b. Avf'ın hile yaptığını anlayınca
şöyle dedi: "Allah'a ant olsun ki, bu işi ancak dostunun dostundan
umduğu şeyi sen de umduğun için yaptın. Allah ikinizin arasını bozsun!"
İmam
Ali (a.s) bu sözüyle şunu ima etmeye çalışıyordu: Abdurrah-man, Ebubekir'in
Ömer'e yaptığı gibi Osman'ın da kendisinden sonra onu halife yapmasını umut
ediyordu.
Ali
(a.s) ona şöyle dedi: "Öyle bir süt sağ ki, sana da faydası olsun ve
bayrağı öyle birine ver ki yarın aynını sana geri verebilsin." İmam,
bu çok manalı cümleyle bir müddet sonra onların aralarının bozulacağını ve
birbirlerine gireceklerini haber vermek istiyordu. Nitekim bu doğrultuda da dua
etmişti.
Sonuç
olarak Allah, İmam'ın (a.s) duasını duymuş, çok geçmeden o ikisi arasında
düşmanlık ve kin ortaya çıkarmıştı. Abdurrahman kendi damadına düşman oldu ve
ölünceye kadar da onunla konuşmadı. Hatta kendi cenazesine namaz kılmasını bile
istemedi.
Yine
görüyoruz ki Hz. Ali (a.s), hilafeti feda ederek amcasının oğlu ve din kardeşi
olan Muhammed b. Abdullah'ın (s.a.a) sünnetinin korunmasını sağlayan tek
şahıstı.
Saygıdeğer
okuyucu! Hiç şüphesiz buraya kadar Ehlisünnet ve'l-Cemaat'in hakikatini ve bu
cemaati oluşturan kimselerin kimler olduğunu anlamışsınızdır. Mümin, sade ve
saygıdeğerdir, ama bir delikten iki kere sokulmaz.
Peygamberimizin
hanımı ve müminlerin annesidir. Hicretten iki veya üç yıl sonra Peygamberimiz
onunla evlenmiştir. Meşhur görüşe göre Peygamberimiz vefat ettiğinde Ayşe on
sekiz yaşında idi. Peygamber'in bütün hanımları için "Ümmül Müminin"
(müminlerin annesi) lakabı geçerlidir. Mesela şöyle denir: Ümmül müminin
Hatice, ümmül müminin Hafsa ve ümmül müminin Mariya…
Bu
noktaya değinmemin özel bir nedeni vardı. Çünkü insanların çoğu "ümmül
müminin" lakabının Peygamber'in bütün hanımları için geçerli olduğunu
bilmiyor. Zira Ehlisünnet hadislerinin hepsi Ayşe'den rivayet ediliyor ve
Peygamberimizin diğer hanımları hakkında bir şey rivayet edecek olsalar yine
Ayşe'nin rivayetlerine müracaat ediyorlar. Adeta dinlerinin yarısı Ayşe'den veya
başka bir deyişle Hümeyra'dan (al
yanaklı) öğreniyorlar. Sanki ümmül müminin lakabı Peygamber hanımları arasında
sadece Ayşe için geçerliymiş gibi…
Oysa
Allah-u Taâla, Peygamberimizin vefatından sonra onun bütün eşleriyle evlenmeyi
tüm Müslümanlara haram kılmış ve şöyle buyurmuştur:
"Sizin
Allah Resulüne eziyet etmeniz ve ondan sonra eşlerini nikâhlamanız asla (caiz)
olmaz. Bu, Allah katında çok büyük bir günahtır."
"Peygamber,
müminlere canlarından daha ileridir. Onun eşleri de onların anneleridir."
Daha
önce de söylediğimiz gibi, Talha "Muhammed (s.a.a) öldüğünde amcamın kızı
Ayşe'yle ben evleneceğim" demiş, bu sözüyle Peygamberimizi incitmiş ve
Allah-u Taâla da yukarıdaki ayetle müminlere, "Peygamber eşleriyle
evlenmek, tıpkı annelerinizle evlenmek gibi size haramdır" mesajını
vermiştir.
Dikkat
etmek gerekirse, Ayşe kısırdı ve çocuğu da olmuyordu. İslam tarihinin en önemli
şahsiyetlerinden biriydi ve Müslümanların dikkatini üzerine çekmeyi başarmıştı.
Zira bazı şahsiyetlerin hilafete geçmesinde, bazılarının azledilmesinde,
bazılarının şahsiyetinin ön plana çıkmasında ve bazılarının da gözden
düşmesinde önemli bir rol oynamıştı. Birkaç savaşa katılmış, bazı savaşlarda
önderlik etmiş ve erkekleri yönetmişti. Kabile reislerine mektuplar gönderir,
onlara emir ve nehiylerde bulunurdu. Bazı ordu komutanlarını görevden alır, yerlerine
başkalarını atardı. Cemel Savaşı'nda da asıl komutan oydu. Talha ve Zübeyr ise,
onun emirlerine göre hareket ediyordu.
Biz,
burada, Ayşe'nin hayatını çeşitli yönleriyle incelemek amacında değiliz. Bu
konuyu araştırmak isteyen olursa Zikir Ehline Sorun adlı kitabımıza
bakabilir. Burada, onun yaptığı içtihatlara ve değiştirmiş olduğu Peygamber
sünnetlerine değinmek istiyoruz. Zira Ehlisünnet ve'l-Cemaat mensupları
Ebubekir, Ömer ve Ayşe gibi öncülerini pak Ehlibeyt (a.s) imamlarından üstün
tutuyorlar. Bu yüzden de haklarında örnekler vermemiz, nasıl bir kişiliğe ve
nasıl bir inanca sahip olduklarını anlatmamız gerekir.
Bunların
yaptıkları kabilecilikten başka bir şey değildi. Peygamber'in (s.a.a) sünnetini
yok etmiş, nişanelerini ortadan kaldırmış ve ışığını söndürmüşlerdi. Ali (a.s) ve Ehlibeyt imamları bunların
karşısında olmasaydı, bugün Peygamberimizin sünnetinden geriye pek fazla bir
şey kalmayacaktı.
Daha
önce Ayşe'nin, Peygamber sünnetini görmezden geldiğini, onu önemsemediğini ve
Hz. Ali hakkında Resul-i Ekrem'den birçok hadis işitmesine rağmen aksine
hareket ettiğini söylemiştik. Ayşe, Allah ve Peygamber'inin emrine karşı
gelerek evinden dışarı çıkmış, kötü sonuçlar doğuran Cemel savaşını yönetmiş ve
sonuçta binlerce günahsız insanın kanının dökülmesine vesile olmuştu. Osman b.
Hanif ile yapmış olduğu barış anlaşmasını da ayaklar altına alarak adamlarını
yakalatmış, ellerini bağlatmış, elleri bağlı bir şekilde yanına getirildiklerinde
hepsinin ölüm emrini vermişti. Sanki Peygamberimizin şu sözünü duymamıştı: "Bir
Müslüman'a sövmek takvasızlık, onu öldürmek veya onunla savaşmak küfürdür."
Bizler
Ümmül Müminin'in başlattığı savaşları, sebep olduğu can ve mal kayıplarını
görmezden gelerek Allah'ın dini hakkında ortaya koyduğu şahsî görüşlerini ve
içtihatlarını inceleyeceğiz.
Ne
ilginçtir ki kendisi de bir sahabe olduğu halde aynı dönemde yaşayan insanlar
karşılaştıkları meselelerde ona müracaat ediyor, görüşlerini hüccet kabul ediyor
ve "dinlerinin yarısını" ondan öğreniyorlarmış!
Buharî
kendi Sahih'inde taksir (dört rekâtlı namazları yarım kılmak) bölümünde
Zührî'den, o da Urve'den, o da Ayşe'den şöyle naklediyor: «"Namaz ilk
vacip olduğunda iki rekâttı. Yolculukta namaz iki rekât olarak kaldı. Ama hazır
durumda dört rekâta çıktı."
Zührî
der ki: Urve'ye, "Peki neden Ayşe yolculukta namazı dört rekât tam olarak
kılıyor?" diye sordum. Urve şöyle cevap verdi: "O da Osman gibi
içtihat etmiş."»
Sizin
için de şaşılacak bir durum değil mi? Nasıl oluyor da Ümmül Müminin olan
Peygamber hanımı, kendisi nakledip doğrulamasına rağmen Resulullah'ın sünnetini
bir kenara bırakıp, öldürmeleri için insanları üzerine kışkırttığı Osman'ın
bidatlerine amel ediyor? Hâlbuki Peygamber'in gömleği henüz eskimemişti. Ama
Ayşe onun sünnetini eskitti ve unutturdu.
Evet,
bu işi Osman zamanında yaptı. Ama Muaviye zamanında da görüşünü değiştirdi.
Osman'ı öldürmesi için halkı kışkırttı. Halkın Osman'ı öldürüp biat için Ali'ye
koştuğunu duyunca bir kez daha görüşünü değiştirdi ve zorla da olsa Osman için
ağlayıp, bu kez de Osman'ın kanının intikamını almak için ayaklanma başlattı.
Bu
rivayetten de anlaşılıyor ki Ayşe, Muaviye zamanında seferdeyken namazlarını
tam olarak (dört rekât) kılıyordu. Ama Muaviye, velinimeti olan Osman'ın
bidatlerini gündemde tutup, yaşatabilmek için onun gibi dört rekât kılıyordu.
Zaten halk da hükmedicilerin sözlerini dinliyordu. Ayşe de Muaviye ile düşman
olduktan sonra onunla barışan halktan biriydi. Hâlbuki Muaviye, Ayşe'nin
kardeşi olan Muhammed b. Ebubekir'i feci şekilde öldürmüş, bedenini paramparça
etmişti.
Bunca
şeye rağmen müşterek dünya menfaatleri düşmanları bir araya getirebiliyordu. Bu
ortak emeller yüzünden Muaviye kendisini ona yakınlaştırdı ve o da Muaviye'ye
yakınlaştı. Muaviye, sık sık ona hediyeler ve paralar gönderiyordu. Bu konuda
tarihçiler şunları söylüyorlar:
«Muaviye
Medine'ye geldiğinde Ayşe'yle de görüşmüş olmak için onun yanına gitti. Oturur
oturmaz Ayşe ona, "Ey Muaviye, kardeşim Muhammed'in intikamını almak için
evde adam saklamadığımdan nasıl emin olabildin?" diye sordu. Muaviye, "Ben
insanların güven yurdu olarak bildiği emin bir eve geldim" dedi.
Ayşe,
"Hicr b. Adiyy ve dostlarını öldürürken hiç mi Allah'tan korkmadın?"
diye sorunca Muaviye şu cevabı verdi: "Onları öldüren kimse aleyhinde
şahitlik yapan kimselerdi."»
Tarihçilerin
yazdığına göre Muaviye, Ayşe'ye çeşitli hediyeler ve elbiseler gönderiyordu, o
da bu hediyeleri sandığında saklıyordu. Öyle ki bir seferinde Muaviye ona yüz
bin
(dinar veya dirhem) göndermişti.
Bir
keresinde de Ayşe Mekke'de iken Muaviye ona, değeri yüz bin (dinar veya dirhem)
olan bir gerdanlık göndermişti. Ayrıca Ayşe'nin on sekiz bin dinarlık borcunu
yine Muaviye ödemiş, halka bağışladığı her şeyi yine Muaviye temin etmişti.
Zikir
Ehline Sorun adlı kitabımızda da yazdığımız üzere, Ayşe bozduğu bir yeminin
kefareti olarak bir günde kırk köle azat etmişti.
Benî Ümeyye'nin vali ve komutanları da ona para ve bazı hediyeler
gönderirlerdi.
Muaviye
ile Ayşe arasındaki yakınlaşmadan söz açılmışken, ne zaman aralarına düşmanlık
girdiğini ve eğer düşman olmuşlarsa ne zaman birbirlerine yaklaştıklarını da
belirtelim.
Muaviye'yi
hükümete ortak eden ilk kişi Ebubekir olmuştu. Kardeşinin ölümünden sonra onu
Şam'a vali olarak atadı. Bundan dolayı Muaviye, her yerde Ebubekir'in kendisine
yaptığı iyiliklerden bahsederdi. O olmasaydı, Muaviye hilafeti rüyasında bile
göremezdi.
Muaviye,
öncü büyüklerinin hazırladığı entrikalarda yer almış, Peygamber sünnetini ve
Ehlibeyt'ini (a.s) ortadan kaldırmak için bu grupla birlikte çalışmıştır. Onlar
bu işleri aralarında paylaşmışlardı. Öncekiler sünneti ateşe vermişler,
Ehlibeyt'i ortadan kaldırma işini de Muaviye'ye bırakmışlardı. Muaviye,
mücadelesini sonuna kadar götürdü. Bu amaçla işini kolaylıkla yapabilmek için
halka zorla Ehlibeyte lanet okuttu. Onun hileleri sonucu Haricîler, Hz. Ali'ye
(a.s) karşı ayaklandılar ve bu fitneler neticesinde de İmam Ali'yi (a.s) ve
İmam Hasan'ı (a.s) şehit ettiler. İmam Hasan'ın öldürülmesi için zehri gönderen
Muaviye idi. O, bunlarla yetinmeyip kendinden sonra yerine oğlu Yezit melununu
bıraktı ve o da babasının işini devralarak Ehlibeyt'ten geri kalanları şehit
etti.
Aslında
Ayşe ile Muaviye arasında düşmanlık yoktu. Ayşe'nin "Ey Muaviye, kardeşim
Muhammed'in intikamını almak için evde adam saklamadığımdan nasıl emin
olabildin?" sözü de şakadan başka bir niyetle söylenmemişti. Çünkü
Muhammed b. Ebubekir, Cemel Savaşı'nda, Hz. Ali'nin yanında yer almış, Ayşe'ye
karşı savaşmıştı. Dolayısıyla Ayşe, onun kanının dökülmesini bizzat kendi helal
kılmıştı. Zaten anneleri de ayrıydı ve onu sevmiyordu.
Onun
İmam Ali'ye (a.s) karşı inanılmaz bir düşmanlığı vardı. Bilemiyorum, acaba
düşmanlıkta hangisi daha ileriydi: İmam Ali ile savaşan, ona küfreden, lanet
okutan ve nurunu söndürmek isteyen Muaviye mi, yoksa yine İmam ile savaşan,
adını ağzına bile almayan, namını ortadan kaldırmaya çalışan ve o hazretin ölüm
haberini alınca şükür secdesine kapanan Ayşe mi?
Ayşe,
İmam Ali'den (a.s) sonra onun evlatlarıyla da düşmanlıktan geri kalmadı. Öyle
ki, İmam Hasan (a.s) şehit edildikten sonra dahi cenazesinin dedesi Resul-i
Ekrem'in (s.a.a) mezarının yanına defnedilmesine izin vermedi. Feryatlarla
evden çıkmış, bir katıra binmiş, Haşim oğullarına karşı Ümeyye oğullarından
yardım istemiş, "Sevmediğim bir kimseyi evimde istemiyorum!" diye
bağırmıştı. Böylece yeni bir savaş çıkarmak istiyordu. Hatta yakınlarından biri
ona şöyle demişti: "Kızıl bir deveye bindiğin gün bize yetmiyormuş gibi
şimdi de haki bir katıra binerek ne yapmaya çalışıyorsun; halk bize ne der
sonra?"
Ayşe,
Ümeyye oğullarının hükümeti zamanında uzun süre yaşamış, onların minberlerde
Ali'ye (a.s) ve Ehlibeyt'e lanet okumalarına şahitlik etmiş ve ne yazık ki buna
hiçbir şekilde muhalefet etmemişti. Belki de aksine, onları gizlice bu işe
teşvik ediyordu.
Ahmet
b. Hanbel, Müsned'inde şöyle yazar: Adamın biri Ayşe'nin yanına gelerek
Ali ve Ammar hakkında ileri geri konuşmaya başladı. Bunun üzerine Ayşe şu
cevabı verdi: "Ali hakkında sana bir diyeceğim yok. Ama Ammar hakkında
Peygamber'in şöyle dediğini duydum: Eğer Ammar'ı iki şeyden birini seçmeye
zorlasalar, o, en zor olanı seçer."
Bu
yüzden Ayşe'nin Peygamber sünnetini yok etmeye çalışması, Muaviye'yi ve Ümeyye
oğullarını razı edebilmek için Osman'ın bidatini sahiplenmesi ve seferde namazı
tam kılması pek de şaşılacak şey olmasa gerek. O, hem yolculukta, hem de
hazırda namazlarını tam kılıyor, halk da dinlerinin yarısını (!) ondan
öğreniyordu.
Ayşe'nin
fetvasına göre, yetişkin erkeklere de süt verilebilirdi. Erkekler kadınların
memesinden süt emebilir, böylece onlara mahrem olabilirlerdi.
İmam
Malik'in Muvatta adlı kitabında öyle bir rivayet var ki, kadın erkek tüm
inananların tüylerini diken diken eder. Rivayete göre; Ayşe, erkekleri kız
kardeşi Ümmü Kulsum'a ve erkek kardeşinin kızlarına gönderir, onlardan süt
emzirir, böylece Ümmül Müminin Ayşe, onlarla hicapsız olarak görüşmeyi kendine
helal bilirdi.
Çünkü Ayşe'nin içtihadına göre bu erkekler artık ona mahrem oluyorlardı!
Düşünün
bir kere… Müslüman bir erkek eve geliyor, ansızın karısının yanında yabancı
birini, onun göğüslerini ellerken görüyor. Sonra da karısı ona, "Kocacığım,
yanlış anlama! Bize mahrem olabilmesi ve eve rahat gelip gidebilmesi için ona
süt veriyorum; artık bu adam da bizim evladımız sayılır!" diyor. Zavallı
koca da bu durumu mecburen kabulleniyor. Çünkü Ümmül Müminin Ayşe'nin bidatine,
her ne kadar kendisine zor da gelse uymak zorundadır.
Ben
burada, araştırmacıların dikkatini bu büyük musibete çekmek istiyorum. Çünkü
sadece bu musibet, hakikatin ortaya çıkmasında ve hak ile batılın birbirinden
ayırt edilmesinde başlı başına önemli bir etkendir. Buradan da şu sonuca
varıyoruz ki; Ehlisünnet ve'l-Cemaat, Allah'a, onun göndermediği şeylere
dayanarak tapıyor. Bunlar hiçbir surette araştırma yapmıyorlar. Eğer bu bidatlerin
iç yüzünü anlasalar, onlardan nefret edecek ve kendi istekleriyle onları terk
edeceklerdir.
Ben
özgürce düşünebilen öyle Ehlisünnet âlimlerine rastladım ki, yetişkin
insanların emzirilmesi hakkındaki rivayeti gördüklerinde şaşkına dönmüş, "Biz
neden bu hadisi daha önce görmedik!" diye hayıflanmışlardı.
Bu
ilginç rivayetler, Şia'nın uydurduğu rivayetler değil, Ehlisünnet ve'l-Cemaat'in
sahih kitaplarında yer alan rivayetlerdir. Ama gelin görün ki, Ehlisünnet
mensupları dahi henüz bu rivayetleri duymamışlardır. Üstelik bunları okuyanları
da kâfir bilmektedirler.
"Allah,
kâfir olanlara, Nuh'un ve Lut'un karısıyla örnek getirmededir; ikisi de, temiz
kullarımızdan ikisinin nikâhı altındaydı, derken onlara karşı hainlikte
bulundular da o iki temiz kul, hiçbir suretle onları Allah'ın cezasından
kurtaramadı ve onlara 'Haydi, ateşe girenlerle beraber siz de girin ateşe!'
dendi."
Asıl
adı Halid b. Velid b. Mugîre'dir. Mahzum oğullarındandır. Ehlisünnet ve'l-Cemaat
onu "Seyfullah", yani "Allah'ın Kılıcı" olarak adlandırmıştır.
Babası önde gelen zenginlerdendi. Öyle ki, servetinin haddi hesabı yoktu.
Abbas
Mahmud Akkat, bu konuda şöyle der: (Halid b. Velid'in babası) kendi zamanındaki
herkesten daha zengindi. Ve her çeşit zenginlikleri vardı. Altınları,
gümüşleri, bağları, asma ağaçları, ticaretleri, hizmetçileri, köleleri ve
cariyeleri herkesten daha çoktu. Bu yüzden onu, döneminin tek zengini anlamında
"vahîd" diye çağırırlardı.
Kurân-ı
Kerim, Velid b. Mugîre'yi cehennem ateşi ile tehdit etmiş, onun için en kötü
yeri vaat etmiştir. Nitekim Allah-u Taâla onun hakkında şöyle buyurur:
"Benimle tek olarak (vahîd) yarattığım
şu adamı yalnız bırak. Ona uzun uzadıya mal verdim. Gözlerinin önünde duran
oğullar verdim. Ona imkân üstüne imkân tanıdım. Hâlâ da gözünü dikmiş
artırmamızı umuyor. Asla! Çünkü o, ayetlerimize karşı inatçı kesildi. Pek
yakında onu sıkıntılara sokacağım. Doğrusu o, iyice bir düşündü ve kendince
ölçtü-biçti. Geberesice, nasıl da ölçtü-biçti! Sonra gene de geberesice, nasıl
da ölçütü-biçti! Sonra baktı. Sonra surat astı ve kaşlarını çattı. Sonra da
arkasını dönüp kibirlendi. 'Bu, ötelerden beri söylenegelen büyüden başka bir
şey değil; bu, ancak bir insan sözüdür!' dedi. Ben de onu Saqar'a atacağım."
Derler
ki: Velid, Peygamberimizin (s.a.a) yanına gelerek, yeni dini yaymaktan
vazgeçmesi karşılığında ona mal ve servet vaat etti. O sırada şu ayet nazil
oldu:
"(Ey
Muhammed!) Eğriye doğruya hep yemin edene, fakir olana, daima ayıplayana,
laf getirip götürene, hayra engel olana, hakka tecavüz edene, günahkâra, bütün
bunlardan sonra halka karşı kaba davranana ve kötülülükleriyle maruf olana mal
ve oğul sahibi olmasından dolayı itaat etme. Ayetlerimiz ona okunduğu zaman 'Bunlar,
eskilerin masalları' der. Biz, yakında onun burnu üzerine damga vurup
işaretleyeceğiz."
Velid,
kendisini peygamberliğe Hz. Muhammed'den (s.a.a) daha layık görür ve şöyle
derdi: Nasıl olur da peygamberlik ve Kurân, fakir Muhammed'e iner de Kureyş'in
büyüğü ve efendisi olan benim gibi biri bundan mahrum kalır?
İşte,
Halid b. Velid, bu inançla İslam'a ve Peygamber'e düşmanlık üzere yetiştirildi.
Bu İslam, babasını akılsız biri olarak nitelendirmiş, tacını ve tahtını elinden
almıştı. Bu nedenle de Halid, tüm savaşlarda Peygamber'in karşısında savaştı.
Hiç
şüphesiz Halid de babası gibi kendisini peygamberliğe yetim ve fakir olan
Muhammed'den (s.a.a) daha layık görüyordu. Çünkü o da babası gibi Kureyş'in
büyüklerindendi. Eğer Kurân ve peygamberlik onun babasına inmiş olsaydı, bu,
Halid'in de çok işine yarayacaktı. Peygamberlik de padişahlık gibi miras işi
olurdu. Tıpkı Hz. Süleyman'ın Davud'a miras bıraktığı gibi. Allah-u Taâla
onların bu düşüncesini şu ayetle ispat ediyor:
"Kendilerine
gerçek gelince; 'Bu, büyüdür, biz onu tanımayız' dediler. Ve yine, 'Bu Kurân'ın
iki kentin büyüklerinden birine inmesi gerekmez
miydi?' dediler."
Şaşırmaya
hiç gerek yok! O, Hz. Muhammed'in (s.a.a) tebliğini bozmak için her yola
başvuruyor, servetiyle orduları donatıp Uhud Savaşı'nda Peygamber'in karşısına
çıkarıyor ve onu ortadan kaldırmak için pusuda bekliyordu. Hudeybiye Barış
Antlaşması'nın imzalandığı günlerde Peygamber'e suikast düzenlemeye çalışmış,
ama yüce Allah elçisini koruyarak onun planlarını suya düşürmüştü.
Halid
ile birlikte Kureyş'in diğer büyükleri, Peygamber'i alt edemeyeceklerini
anlamışlardı. Halkın kitleler halinde İslam'a girdiğini gördüklerinde
hayıflanıyorlardı. Artık bir oldubittiyle yüz yüze kaldıklarını fark
etmişlerdi. Çok geç bir süre sonra, yani hicretin 8. yılında, Mekke'nin
fethinden dört ay önce Müslüman oldu.
Halid,
Müslümanlığına Peygamber'e itaatsizlikle başladı. Resul-i Ekrem (s.a.a) Mekke'nin
fethi sırasında savaşmayı yasaklamış olmasına rağmen Halid, çoğu Kureyşli olan
otuzu aşkın kişiyi öldürdü.
Her
ne kadar onu savunmak isteyenler, "Bu kimseler onun Mekke'ye girmesine
izin vermediler, ona kılıç çektiler" vb. gibi bahaneler ileri sürmüşlerse
de bu mazeretler yine de savaş çıkarmak için geçerli sebep olamaz. Çünkü
Peygamber, savaşmayı yasaklamıştı. Eğer Halid isteseydi, Mekke'ye hiç kan
dökmeden başka kapıdan da girebilirdi. Nitekim diğerleri de bunu yapmıştı. En
azından Peygamber'in yanına bir elçi göndererek savaşmak konusunda onunla
danışabilirdi. Ama o hiç birini yapmadı. Peygamber'in kesin emri karşısında
(üstelik hayatta olduğu halde) içtihat etmeyi (!) tercih etti.
Ne
zaman nass karşısında içtihattan söz açılsa, şunu da belirtmeliyiz ki bu manada
içtihat, Allah ve Resulü'nün emirlerinden yüz çevirmek ve onlara itaat etmemek
demektir. "Nass karşısında içtihat" ıstılahını tekrarlarken de bu
konunun anlaşılır olduğunu düşünüyoruz. Aslında daha da anlaşılır olması için
şöyle demeliyiz: Halid, kendi şahsî görüşüyle nassa karşı içtihat etti. Şimdi,
şu ayete bir bakalım:
"Âdem,
Rabbinin emrine karşı geldi de ne yapacağını şaşırdı."
Allah,
Hz. Âdem'e (a.s) o ağaçtan yemeyi yasaklamış, ama o yemişti. Şimdi biz, burada,
"Âdem emir karşısında içtihat etti!" diyebilir miyiz? Biz diyoruz ki,
her Müslüman kendi sınırlarını tanımalı, şahsî görüşlerini Allah ve Resulü'nden
bize ulaşan hiçbir emirle karıştırmamalıdır. Çünkü bu iş, apaçık sapıklıktır.
Allah-u
Taâla meleklere "Adem'e secde edin!" derken bu, bir emirdi. "Onlar
da secde ettiler." Yani emir
verildi ve olumlu cevap alındı. Ama sıra İblis'e gelince şahsî görüşüne uyup
içtihat etti ve "Ben ondan daha üstünüm; o halde nasıl ona secde ederim?"
dedi. İşte burada yüz çevirme ve itaatsizlik vardır. İster Âdem üstün olsun,
ister İblis; sonuçta Allah öyle emretmiştir. Nitekim Allah şöyle buyurur:
"Allah
ve Resulü bir işe hüküm verdiği zaman, artık inanmış bir erkek ve kadının o işi
kendi isteklerine göre seçme hakkı yoktur. Kim Allah ve Resulüne karşı gelirse,
apaçık bir sapıklığa düşmüş olur."
İmam
Sadık (a.s) da Ebu Hanife'ye şöyle buyurmuştu: "Kıyas yapma. Çünkü
dinde kıyas edersen, dini de yok edersin. Unutma ki, ilk kıyas eden Şeytan idi;
'Ben ondan daha üstünüm, çünkü beni ateşten yarattın, onu da topraktan'
demişti."
İmam
Sadık (a.s) burada aynı konuya işaret ediyor. "Dinde kıyas yapma, yoksa
dini yok edersin" derken kıyasın doğru olmadığını en güzel bir biçimde
anlatmak istemiştir. Öyle ya, eğer herkes nasslar karşısında kendi görüşüne
uyacak olsa, dinden geriye bir şey kalmaz. Nitekim Allah-u Taâla da şöyle
buyurmaktadır:
"Eğer
hak, onların keyiflerine uysaydı, gökler, yer ve bunların içinde bulunan
kimseler bozulur giderdi."
İçtihat
hakkında yaptığımız bu kısa incelemeden sonra, tekrar Halid'e dönelim: Halid b.
Velid, bir kez daha Peygamberimizin emrine yüz çevirmişti. Bu olay, Cuzeyme
oğullarını İslam'a davet etmesi için Peygamberimiz tarafından görevlendirilirken
yaşanmıştı. Peygamberimiz, daha önce de olduğu gibi savaşma izni vermemişti.
Cuzeyme
oğulları davetin ardından Müslüman oldular. Ne var ki Halid, hileye başvurarak
onları kılıçtan geçirdi. Abdurrahman bin Avf da bu olayda Halid ile beraberdi.
Halid b. Velid'in, daha önce Cuzey-me oğulları tarafından öldürülen iki
amcasının intikamını almak gerekçesiyle onları öldürdüğünü iddia ediyordu.
Peygamberimiz,
bu çirkin olayı duyduğunda Halid'in yaptıklarından beri olduğunu üç kez
yineledi ve daha sonra İmam Ali'ye çok miktarda para vererek ölenlerin diyetini
vermek üzere Cuzeym oğullarına gönderdi.
Her
ne kadar Ehlisünnet ve'l-Cemaat'in bahanecileri bu olaya çeşitli bahaneler
getirseler de Halid b.Velid'in hayatı, Allah ve Resulü'nün emirlerine karşı
geldiği olaylarla doludur. Bu konuda araştırma yapanlar, onun Ebubekir
zamanında Yemame halkına neler yaptığını, Malik b. Nuveyre'yi ve kabilesini
nasıl aldattığını mütalaa etmişlerdir: Halid, onları Müslüman oldukları halde
ellerini bağlayarak öldürmüş, aynı gece Malik'in karısına yaklaşmış ve onunla
cinsel ilişkiye girmişti. Bu
işi yaparken ne İslam'ın kanunlarını, ne de Arapların haysiyetini dikkate
almadı. Ömer, fıkıhta dilediği fetvaları vermesine rağmen onun bu çirkin işini
saklayamadı ve onu Allah düşmanı ilan edip recmetmeyle tehdit etti.
Araştırmacılar
tarihe doğru bir şekilde baktıklarında, yapıcı eleştirilerle incelediklerinde
ve mezhep taassubunu bir kenara bıraktıklarında açık ve net bir şekilde
hakikati göreceklerdir. Onlar, Peygamber'in dilinden nakledilen uydurulmuş
hadislerle şahısları değerlendirmemelidirler. Çünkü Ehlisünnet ve'l-Cemaat'in
oluşumunu sağlayan Emevîler, tarihteki olayları sadece bir uydurma hadisle
dikkatlerden uzaklaştırabiliyor ve bu şekilde araştırmacıların hakikate
ulaşmasını engelleyebiliyorlardı.
Nasıl
da kolayca uydurabiliyorlar: Güya Peygamberimiz, Halid b. Velid'e "Hoş
geldin, ey Allah'ın kılıcı" demiş! Nedense bu uydurma hadis, sade yürekli
Müslümanların kalbinde yer edebiliyor. Çünkü onlar, Ümeyye oğullarının hile ve
entrikalarından habersizler. Ve ne yazık ki bu uydurma hadis sayesinde artık
Halid hakkında söylenen her hakikat, bir şekilde çeşitli özürlerle örtbas
ediliyor. Buna, "insanlar üzerinde psikolojik etki bırakmak" denir.
Bu, dermansız bir derttir; insanı haktan uzaklaştırır, gerçekleri altüst eder.
Örneğin,
Peygamberimizin (s.a.a) amcası Ebu Talib hakkında "Kâfir olarak öldü"
diyorlar ve buna Resul-i Ekrem'e isnat ettikleri uydurma bir hadisi ilave
ediyorlar. Güya Peygamberimiz onun hakkında şöyle buyurmuş: "Ebu Talib,
cehennemin pek derin olmayan bir yerindedir; beyni oranın verdiği sıcaklıkla
kaynar durur!" Bu uydurma hadisten dolayı Ehlisünnet ve'l-Cemaat, Ebu Talib'in
müşrik olarak öldüğüne ve cehenneme gideceğine inanır. Bunun dışında akla
dayalı bir tahlil yapmak ve değerlendirmede bulunmak istemezler. Bununla iktifa
ederler.
Ebu
Talib'in hayatı boyunca İslam yolunda yaptığı cihatlarını, mücadelelerini,
yeğeninin İslam'ı en iyi şekilde tebliğ edebilmesi için ortaya koyduğu
fedakârlıklarını, bu yüzden kendi kabilesiyle düşman olduğunu, üç yıl yeğeni
Hz. Muhammed (s.a.a) ve oğlu İmam Ali (a.s) ile birlikte bir derenin kenarında
yaşamaya ve ağaç yaprakları yemeye razı olduğunu ve bunlar gibi daha nice
kahramanlıklarını nasıl görmezden gelebilirler? Onun inancını ortaya koyan
şiirlerini de mi okumamışlar? Peygamberimiz bizzat amcasının guslünü kendisi
yerine getirmiş, kendi gömleğini onun için kefen olarak kullanmış, mezarına
girerek defnetmiş ve o yılı "Hüzün Yılı" olarak adlandırmışken nasıl
bunları düşünmezler? Hâlbuki Peygamberimiz o yılı "Hüzün Yılı" olarak
ilan ettikten sonra şöyle buyurmuştu: "Allah'a ant olsun ki, amcam ölene
kadar Kureyş bana bir şey yapamadı. Allah-u Taâla bana şöyle buyurdu: Bu şehri
terk et; zira yardımcın artık öldü." Bu olaydan sonra da Mekke'ye hicret
etti.
Bu
örneklerden biri de şudur: Mekke'nin fethinden sonra Müslüman olan Muaviye'nin
babası Ebusüfyan b. Harb hakkında Peygamberimiz, "Ebusüfyan'ın evine
giren güvendedir" buyurmuştu.
İçinde
herhangi bir fazilet bulunmadığı halde Ehlisünnet ve'l-Cemaat bu hadisi
Ebusüfyan'ın iyi bir Müslüman olduğuna yoruyor, şu an cennette olduğuna ve
İslam'ın onun önceki hayatına örtü olduğuna inanıyor. Yine burada aklî
delilleri kabul etmeyip hakikate ulaşmak istemiyor, bu hadisle Ebusüfyan'ın
geçmişte Peygamber'e ve dinine yaptığı tüm kötülükleri görmezden geliyorlar.
Peygamber'i yok etmek için yaptığı savaşları, bu savaşlara yaptığı onca
harcamaları ve kendisinin bu savaşlardaki komutanlıklarını nedense hep
unutuyorlar!
Kaldı
ki, onun Peygamber'e olan kinini de unutmamak gerekir.
Ebusüfyan'ı
Peygamber'in huzuruna getirdiklerinde "Müslüman ol, yoksa boynunu vururuz!"
dediler. Bunun üzerine o da "Eşhedu en lâ ilâhe illallah" dedi. "Eşhedu
enne Muhammeden resulullah" da de!" dediklerinde, "Bu konuda henüz
şüphem var!" diye cevap verdi.
Teslim
olduktan sonra Peygamber'in yanına her geldiğinde kendi kendine, "Bu adam
neyle bana galip geldi?" diye söylenir, Peygamber de ona şöyle buyururdu: "Allah'ın
yardımıyla sana galip geldim, ey Ebusüfyan!"
Ben
bu iki örneği İslam'ın hakikatini kendimiz anlayalım diye verdim. Biraz da
olsa, araştırmacıların insanlar üzerinde ne kadar psikolojik etki bıraktığını
ve onları nasıl haktan alıkoyduğunu anlamış olduk.
Ehlisünnet
ve'l-Cemaat, sahabe hakkında uydurduğu yalan hadislerle halkın gözünde onlara
değer kazandırmaya çalışır, hiç kimsenin onları sorgulamasına ve eleştirmesine
izin vermez. İnsanlar onların Peygamber tarafından cennetle müjdelendiklerine
inandıktan sonra artık aleyhlerinde söylenen neyi kabul ederler ki? Her ne
yaparlarsa yapsınlar, onların gözünde doğrudur ve onların işlerini iyi
gösterebilmek için bir kaçış yolu hazırlamışlardır. Bundan dolayıdır ki, kendi
büyüklerinin her birine bir lakap uydurmuşlar ve bu lakapların Peygamber
tarafından verildiğini iddia etmişlerdir. Birine "Sıddık", birine "Faruk",
birine "Zinnureyn" diyor, birini "Peygamber Aşığı", birini "Peygamber
Havarisi", birini "Ümmetin Emini", birini "İslam'ın Rivayetçisi",
birini "Vahiy Kâtibi", bir diğerini de "Allah'ın Keskin Kılıcı"
olarak anıyorlar. Lakap üstüne lakaplar zinciri böylece sürüp gidiyor.
Aslında
bu lakapların hiçbir faydası yoktur. Bunlar, Allah katında ve hak terazisi
karşısında yalnızca sizlerin ve atalarınızın verdiği isimlerdir. Onlar Allah
tarafından gönderilmemişlerdir. Faydası ve zararı olan tek şey, insanların
kendi amelleridir. Tarih, ameller için en iyi şahittir. Onunla insanın
şahsiyeti ve değeri ortaya çıkar. Tarihle insanlar hakkında söylenmiş yalanlar
aşikâr olur. İşte, bu konu da Hz. Ali'nin (a.s) şu sözünü tasdik eder: "Hakkı
tanı, hakka uyanı da tanırsın."
Bizler
tarihi okuduk, Halid b. Velid'in yaptığı işleri gördük. Artık hak ile batılı
tanıyoruz. Öyleyse onu "Allah'ın Keskin Kılıcı" olarak
adlandıramayız. Ancak şu soruyu sorabiliriz: Acaba Allah Resulü onu ne zaman bu
isimle çağırdı? Acaba Mekke'nin fethi sırasında, Peygamberimizin "Kimsenin
kanı akmayacak" dediğini bildiği halde Mekke halkıyla savaşarak onların
bir kaçını öldürdüğü zaman mı? Yoksa Zeyd b. Harise ile Mute'ye gittiklerinde,
Peygamberimiz, "Zeyd öldürülürse komutanınız Cafer b. Ebu Talib'dir; o da
öldürülürse Abdullah b. Revaha'dır" derken mi?
Oysaki
Peygamberimiz (s.a.a) dördüncü isim olarak bile onun ismini anmamıştı ve sözü
edilen üç kişi savaş meydanında öldürüldükten sonra Halid, geriye kalan
askerlerle birlikte savaş meydanından kaçmıştı.
Yoksa
Huneyn Savaşı'na giderken mi Peygamberimiz ona bu ismi verdi? Bu savaşta on iki
bin asker onun emri altındaydı. Ama o kaçtı ve Peygamber'i on iki kişiyle savaş
meydanında yalnız bıraktı. Nitekim Allah-u Taâla bu konuda şöyle buyurur:
"Kim
o gün savaşmak için bir tarafa çekilmek ya da başka bir birliğe katılmak
dışında arkasını döner (kaçar)sa o, Allah'tan bir gazaba uğrar; onun yeri
cehennemdir; o ne kötü varılacak bir yerdir!"
Allah,
bir yandan böyle buyururken, diğer yandan nasıl olur da kendi kılıcının
kaçmasına izin verebilir? Gel de şaşırma!
Benim
inancıma göre, Halid, Peygamber zamanında bu lakabı hiç almadı ve Peygamber de
bunu hiç mi hiç kullanmadı. Bu ismi ona, hilafetine karşı ayaklanma çıkaranları
yatıştırması ve dilediğini yapabilmesi için Ebubekir vermişti. Hatta Ömer, buna
karşı çıkarak "Halid'in kılıcı biraz acımasız ve zulmedicidir!"
demişti. Zira Ömer, onu yakından tanıyor ve biliyordu. Ebubekir de Ömer'e şöyle
dedi: "Halid, Allah'ın, düşmanları üzerine çektiği ilahi bir kılıçtır! O
tevil (içtihat) etmiş ve hata yapmıştır."
İşte, bu lakap da buradan kaynaklanıyor.
Taberî,
er-Riyazu'n-Nazra kitabında şöyle yazar: "Selim oğulları mürtet
olmuşlardı. Ebubekir de Halid b. Velid'i onlara gönderdi. Halid, onlardan bir
grubu bir ahırda toplayarak ateşe verdi. Bu haber Ömer'in kulağına vardığında
Ebubekir'in yanına gidip: "Bir adamın sanki Allah'mış gibi insanları
azaplandırmasına nasıl izin veriyorsun?" diye itiraz etti. Ebubekir şöyle
cevap verdi: "Allah'a yemin ederim ki, Allah'ın düşmanlarına karşı çektiği
kılıcı, Allah kınına sokmadığı sürece ben de kınına sokmam." Daha sonra da
onu Museyleme Savaşı için görevlendirdi.
Ehlisünnet
bu yüzden Halid'i "Allah'ın Keskin Kılıcı" olarak adlandırıyor.
Herhalde bu lakap, Allah Resulü'nün emirlerine yüz çevirdiği, sünnetini ayaklar
altına aldığı ve halkı ateşe verdiği için olsa gerek!
Buharî
kendi Sahih'inde, Peygamberimizin şöyle buyurduğunu rivayet eder: "Allah'tan
başka kimse ateşle azap edemez."
Ve yine şöyle buyurur: "Ancak ateşin rabbi ateşle cezalandırır."
Daha önce de yazdığımız gibi,
Ebubekir de ölmeden önce şöyle demişti: "Keşke bir haydut olan İyas b.
Abdullah'ı ateşte yakmasaydım da onu kılıçla öldürseydim!"
Keşke
o zaman biri çıksaydı da Ömer b. Hattab'a sorsaydı: Madem Allah'tan başka
kimsenin kimseyi ateşe vermeye hakkı olmadığını biliyordun, o zaman neden
Peygamber'in vefatından sonra, "Zehra'nın evinde olanlar biat için dışarı
çıkmazlarsa evi ve içindekileri ateşe vereceğim!" diye yemin ettin? Eğer
Ali (a.s) teslim olmayıp da evdekileri dışarı çıkarmasaydı niyetini muhakkak
yerine getirecektin!
Bazen
ben de şaşırıyorum: Nasıl oluyor da Ömer, Ebubekir ile muhalefet ediyor ve buna
rağmen Ebubekir, Ömer'i yok sayarak onun muhalefetlerini görmezden geliyor? Bu,
gerçekten çok şaşırtıcı bir durumdur. Zira daha önce de gördüğümüz gibi
Ebubekir, Ömer'in karşısında durmazdı. Buna gücü de yoktu. Nitekim kendisi
defalarca Ömer'e şöyle demişti: "Ben sana dedim; sen bu iş için benden
daha güçlüsün. Ama sen bana üstün geldin (sonunda senin dediğin oldu)."
Bir
keresinde de Ömer, Müellefetü'l-Kulûb, yani gönülleri İslam'a yakınlaştırılmaya
çalışılan kâfirlerle yaptığı antlaşmaya tükürerek onu yırtmıştı. Bunun üzerine
onu Ebubekir'e şikâyet ettiler. "Halife sen misin, yoksa Ömer mi?"
diye çıkıştılar. Ebubekir de, "Eğer Allah isterse odur!" diye cevap
verdi.
Bu
yüzden diyorum ki; Halid'in çirkin işlerine tek muhalif, belki de sadece Ali b.
Ebu Talib idi. Ama tarihçiler ve ilk raviler onun ismini anmaktan pek
hoşlanmıyorlardı. Onu Ömer olarak değiştirmişlerdi. Bazı rivayetlerin senedinde
"Ebu Zeynep" adında birinden veya bazen de "adamın biri"nden
söz ederler. Bu kişi, olsa olsa Ali'dir ve ondan başkası olamaz. Ama anlaşılan onlar Ali'nin (a.s) adını
açıkça anmak istemiyorlardı ve bu yüzden de kimliğini gizlemişlerdi.
Bazı
tarihçiler, Ömer'in Halid ile düşman olduğunu, hatta onu görmeye bile tahammülü
olmadığını yazar, buna neden olarak da Halid'in savaşlardaki galibiyetleriyle
halkın gönlünü çaldığını ve Ömer'in bunu çekemediğini söylerler. Cahiliyet
döneminde Halid ile Ömer'in güreş tuttuklarını ve bu güreşte Halid'in Ömer'in
ayağını kırdığını yazanlar da vardır.
Her
şeye rağmen Hz. Ali'nin tek itiraz eden kişi olduğu konusu, sadece bir
varsayımdan ibaret değildir. Önemli olan şudur ki; Ömer, hilafete geçtiğinde
Halid'i kenara aldı ama recm etme konusundaki tehdidini gerçekleştirmedi. İkisi
de kabalık ve kendini beğenmişlikte aynı sırayı paylaşıyorlardı. İkisi de kaba
ve taş kalpli idiler. İkisi de gerek Peygamber zamanında, gerekse daha sonra
Peygamber sünnetiyle muhalefet ettiler ve onu yok etmek için çaba harcadılar.
Halid,
Ömer ve Ebubekir'le, Peygamber'in vefatından sonra Ali'yi (a.s) öldürmek için
anlaşma yapmışlardı. Ama
Allah-u Taâla Hz. Ali'yi (a.s) ilahî görevini ifa etmesi için korudu ve
kurtardı.
Halid
b. Velid'in şahsiyetini bir kez daha inceleyerek, onun Peygamber sünnetine
herkesten daha uzak olduğunu, Peygamber'in sünnetiyle çeliştiğini, onu arkasına
aldığını, Kurân ve sünnete hiçbir şekilde önem vermediğini görmüş olduk.
Resul-i
Ekrem'in (s.a.a) ömrünün sonlarına doğru Müslüman olan sahabelerden biridir.
İbn-i Sâd'ın Tabakat adlı kitabında bildirdiğine göre, Ebu Hureyre
fazilet bakımından dokuzuncu veya onuncu sıralardadır. Hicretin yedinci yılının
sonlarına doğru Peygamber'le tanıştı. Tarihçilerin dediğine göre onun Peygamber'le
birlikteliği üç yıldan fazla değildir.
Bazı
tarihçiler de bu sürenin iki yıldan az olduğunu bildirmişlerdir. Çünkü
Peygamberimiz onu İbn-i Hazremî ile birlikte Bahreyn'e gönderdi. Peygamberimiz
vefat ettiğinde o Bahreyn'deydi.
Ebu
Hureyre ne cihadıyla, ne de yiğitliğiyle meşhur biri değildi. Siyasetçilerden
ve düşünürlerden veya hafızası güçlü fakihlerden de değildi. Üstelik okuma
yazması da yoktu. Peygamber'in yanına karnını doyurmak maksadıyla gelmişti.
Nitekim onunla ilk kez bu amaçla tanıştığını kendi de itiraf eder.
Peygamberimiz de ona Suffe ehlinin
yanında yer vermişti. Ne zaman Peygamberimize sadaka ve yiyecek gelse, ona
gönderirdi.
Çok
aç kaldığını, sahabenin yolu üzerinde oturup kendisini halsizlik ve baygınlığa
vurarak ondan bundan yiyecek dilendiğini veya "Belki biri çıkar da beni
evine götürüp doyurur" diye düşündüğünü bizzat kendisi kendi hakkında
rivayet etmiştir.
Ne
var ki o, bu özellikleri ile değil, Resulullah'tan (s.a.a) çokça hadis ve
rivayet nakletmekle meşhur olmuştur. Rivayetleri altı binden fazla olduğu için
tarihçilerin oldukça dikkatini çekmiştir. Peygamber'in sohbetleri dışında,
kendi şahit olmadığı ve içinde asla hazır bulunmadığı olaylar hakkında bile
rivayetleri vardır.
Bazı
araştırmacılar dört halifenin, (Ehlisünnet inancına göre) cennetle müjdelenen
on kişinin, Resulullah'ın (s.a.a) hanımlarının ve Ehlibeyt'in (a.s) hadislerini
bir araya getirerek bunları Ebu Hureyre'nin rivayetleriyle karşılaştırmış,
hepsinin toplamının tek başına Ebu Hureyre'nin hadislerinin onda biri ve hatta
yüzde biri kadar olmadığını görmüşlerdir. Oysa biz bu şahıslar arasında mesela,
Hz. Ali'nin (a.s), otuz yıldan fazla Resul-i Ekrem'le (s.a.a) beraber olduğunu
biliyoruz.
İşte
burada Ebu Hureyre bir suçlamaya maruz kalmaktadır: Yalancılık ve hadis uydurma
suçu... Bu yüzden, Ebu Hureyre hakkında "Yalancılıkla suçlanan ilk ravidir"
denmiştir.
Gelin,
görün ki Ehlisünnet ve'l-Cemaat onu "İslam Rivayetçisi" olarak
adlandırıyor, çok saygın bir zat olarak anıyor ve sözlerini delil olarak
sunuyor. Belki de bazıları onun Hz. Ali'den daha bilgili olduğunu iddia
ediyordur. Zira Ebu Hureyre kendisi hakkında şöyle rivayet etmiştir: «Bir gün
Allah resulüne, "Ey Allah'ın resulü, senden birçok hadis işitiyorum da
unutuyorum." dedim. "Abanı yay!" buyurdu. Yaydım. Elleriyle (bir
şey) avuçlayıp (abanın) içine at(ıyor gibi yap)tı. Sonra, "Topla!"
diye emretti. Abamı topladım. İşte ondan sonra hiçbir şey unutmadım.»
Ebu
Hureyre, Peygamber'den o kadar hadis nakletmişti ki, sonunda Ömer dayanamayarak
kendi eliyle onu kırbaçladı ve "Çok rivayet naklediyorsun, senden
Resulullah adına yalan hadis uydurmak bile beklenir!" dedi. Zira Ebu
Hureyre bir gün Peygamberimizin dilinden, "Allah yeri ve göğü yarattı,
sonra da saydı; tam yedi gün geçmişti" şeklinde bir hadis rivayet etmişti.
Ömer bu hadisi duyduğunda onu yanına çağırdı. Hadisi yeniden okumasını istedi.
O da okuyunca öfkelenip ona bir daha vurdu. Sonra da, "Allah altı günde yarattığını
söylüyor, oysa sen yedi günde yarattı diyorsun!" dedi. Ebu Hureyre "Bu
rivayeti Kâbu'l-Ahbar'dan duymuş olabilirim" diye karşılık verince Ömer şöyle
dedi: "O halde Peygamber'in rivayetleriyle Kâbu'l-Ahbar'ın rivayetlerini
birbirinden ayırt edemediğin sürece bir daha da hadis nakletme!"
İmam
Ali de (a.s) onun hakkında şöyle buyurmuştur: "Bilesiniz ki bugün
Resulullah'a karşı halkın en yalancısı Ebu Hureyre Dusî'dir."
Ümmül
Müminin Ayşe de defalarca onu yalanlamış, Resulullah'tan naklettiği birçok
hadisi reddetmişti. Hatta bir keresinde onun yaptığı bu işin çirkinliğini dile
getirerek, "Ne zaman Resulullah'ın böyle söylediğini duydun?" (veya "Sen,
Resulullah'tan duymadığım hadisleri söylüyorsun!") diye çıkışmış, Ebu
Hureyre de şöyle cevap vermişti: "Resulullah hadis söylerken sen ancak
gözüne sürme çekmek ve aynanın karşısında saçına kına yakmakla meşguldün!"
Ayşe,
Ebu Hureyre'nin uydurmaları konusunda ayak diretip onun bir yalanını su yüzüne
çıkarınca Mervan b. Hakem de olaya el attı ve Ebu Hureyre'nin rivayetlerini
değerlendirmeye aldı. Ebu Hureyre zor durumda kaldığını görünce gerçeği itiraf
ederek, "Ben onu Resulullah'tan değil, Fazl b. Abbas'tan duymuştum!"
dedi.
İbn-i
Kuteybe, bu rivayet konusunda onu suçlayarak şöyle demiştir: "Ebu Hureyre,
Fazl b. Abbas'ın adını öne sürmüştür. Hâlbuki o hayatta değildi. Hadisi ona
isnat ederken insanlara bu hadisi ondan duyduğunu ima etmeye çalışıyordu."
İbn-i
Kuteybe, Tevil-u Muhtelifi'l-Hadis kitabında şöyle diyor: "Ebu
Hureyre sürekli 'Peygamber (s.a.a) şöyle buyuruyor, ama ben bunu başkasından
duydum' derdi."
Zehebî,
Siyer-u Âlâmi'n-Nubela adlı kitabında, Yezid b. İbrahim'in Şûbe b.
Haccac'dan şöyle dediğini duyduğunu nakleder: "Ebu Hureyre müdellis
idi."
İbn-i
Kesir'in el-Bidaye ve'n-Nihaye kitabında şöyle yazılıdır: "Yezid b.
Harun, Şube'nin de Ebu Hureyre hakkında aynı şeyi söylediğini işitmiştir. Yani
o, müdellis idi; Peygamber'den ve Kâbu'l-Ahbar'dan duyduklarını nakleder, ama
aralarında bir fark gözetmezdi."
Aynı
şekilde Ebu Cafer İskafî de şöyle der: "Ebu Hureyre bizim üstatlarımıza
göre ihlâssız idi ve rivayetleri makbul değildi."
Ebu
Hureyre, kendi zamanındaki sahabeler arasında yalancı, müdellis ve çok sayıda
yalan rivayet sahibi biri olarak tanınıyordu. Öyle ki bazen onu alaya alırlar,
ondan kendi hallerine uygun hadis uydurmasını isterlerdi.
Rivayet
edilir ki: Kureyş kabilesinden biri yeni bir kürk satın almıştı ve onu giyerek
halk arasında gösteriş yapıyordu. Bir gün Ebu Hureyre'nin yanından geçerken
ona, "Ey Ebu Hureyre! Sen Peygamber'den çok hadis naklediyorsun. Acaba
Peygamber'den benim kürküm hakkında da bir söz işittin mi?" diye sordu.
Bunun üzerine Ebu Hureyre şöyle cevap verdi: "Ebul Kasım'dan (Resul-i
Ekrem'den) duydum ki; öncekilerden biri yeni bir elbise giyip gösteriş
yapıyordu. Allah da onu yerin dibine gömdü. Kıyamet gününe kadar da yerin dibine
gömülmeye devam edecek. Allah'a ant olsun ki, acaba o, senin kabilenden veya
ailenden miydi, yoksa başkası mıydı bilemiyorum."
Rivayet
ettiği hadisler birbiriyle çelişirken halk neden Ebu Hureyre'nin hadislerinde
şüphe etmesin ki? Nitekim o, bir hadis rivayet ederken ona muhalefet eden başka
bir hadis veya bir şahit gösterildiğinde hemen ilk söylediği hadisle çelişen
başka bir hadis ileri sürerdi. Habeş dilinde ya da anlaşılmaz bir lehçeyle
konuşurdu.
Neden
onu yalan hadis söylemekle suçlamasınlar ki? Zaten kendi de itiraf etmiyor mu?
Hadisleri kesesinden çıkarıyor ve onu Peygamber'e isnat ediyor!
Buharî
kendi Sahih'inde Ebu Hureyre'nin şöyle söylediğini nakleder: «Peygamber
(s.a.a) buyuruyor ki: En iyi sadaka, geriye servet bırakandır. Üstte olan el,
altta olan elden (veren el, alan elden) daha üstündür. İlk olarak kendi
ailenden başla. Kadın der ki; "Ya bana ekmek ver, ya da beni boşa!"
Köle der ki: "Bana ekmek ver, sonra çalıştır." Evlat der ki: "Bana
ekmek ver, beni kime emanet edersen et!" Orada bulunanlar sordular: "Ey
Ebu Hureyre! Bu hadisi Peygamber'den mi duydun?" Ebu Hureyre cevap verdi: "Hayır,
bu, Ebu Hureyre'nin kesesindendi."»
Bakın,
nasıl da hadislere "Peygamber buyuruyor ki…" diye başlıyor? Sonra da
ona itiraz edildiğinde veya kimden naklettiği sorulduğunda hadisin kendi ürünü
olduğunu ve onu kendi kesesinden çıkardığını itiraf etmek zorunda kalıyor.
Ne
mutlu Ebu Hureyre'ye ki, yalanlarla dolu bir kesesi var ve bu keseyi Muaviye ve
Ümeyye oğullarının sayesinde genişletmeyi başarmış; haysiyet, güç, servet ve
saraylar elde etmiştir!
Muaviye
onu Medine'ye vali olarak atadı ve onun için akikten bir saray yaptırdı.
Bununla da kalmayıp onu eşraftan bir kadınla evlendirdi. Öyle ki, Ebu Hureyre
daha önce bu kadının yanında bir hizmetkâr olarak görev yapıyordu.
Ebu
Hureyre'nin, Muaviye'nin yanında adeta bir vezir gibi durması, onun şerefli,
âlim ve üstün bir kişiliğe sahip olmasından kaynaklanmıyordu. Muaviye onun
hadis konusundaki yerini görüyor ve bu uyduruk hadisleri onun vasıtasıyla
yaymak istiyordu. Ali (a.s) hakkında bazıları iki gönüllüydü. Lanet okumaktan
sakınıyorlardı. Oysa Ebu Hureyre, Ali'yi (a.s) kendi evinin içinde, hatta
Şiîlerinin yanında bile lanetlemekten geri kalmıyordu.
İbn-i
Ebil Hadid, Şerh-i Nehcü'l-Belaga'da şöyle der: «Ebu Hurey-re, Cemaat
Yılı'nda Kûfe Mescidi'ne geldi ve kendisini karşılamaya gelenleri oldukça
kalabalık görünce iki dizinin üzerine oturup eliyle alnına vurarak şöyle dedi: "Ey
Irak halkı! Siz benim Peygamber hakkında yalan mı söylediğimi düşünüyorsunuz?
Kendimi (bile bile) ateşe atacağımı mı zannediyorsunuz? Allah'a ant olsun ki
Peygamber'in şöyle buyurduğunu duydum: "Her peygamberin bir haremi (mahrem
bölgesi) vardır. Benim haremim de Ayr ve Sevr dağları hududunca Medine'dir. Kim
burada (kötü) bir olay çıkarırsa Allah'ın, meleklerin ve insanların laneti ona
olsun! Ve ben şahitlik ederim ki Ali orada olay çıkarmıştır!" Bu rivayet
Muaviye'nin kulağına varınca onu mükâfatlandırdı, ona değer verdi ve valisi
yaptı.»
Bizim
için şu şahit yeterlidir ki, o, Muaviye tarafından Medine valisi olmuştur.
Allah'ın düşmanını dost bilen ve Resulullah'ın dostunu düşman bilen kimseden
elbette ki özgür düşünceli herkes şüphe eder. Muhakkak ki Ebu Hureyre, boş yere
İslam'ın başkentine vali olmadı. O, sadece Muaviye'ye ve diğer Emevî valilerine
yapmış olduğu hizmetlerin karşılığını aldı.
Ebu
Hureyre Medine'ye sadece avretini kapatan bir peştamalla gelmişti. O, yoldan
geçenlerden dilenir, bir lokma ekmek alarak yarım canını doyurmaya çalışırdı.
Baştan ayağa her yanı bit kaynıyordu. Derken Medine'nin valisi oldu. Akikten
yapılmış sarayında oturuyordu. Serveti, hizmetçileri ve köleleri vardı.
İnsanlar randevusuz onunla görüşemezdi. Bunların hepsi onun kesesinin
bereketiydi.
Çok
da şaşırmamak gerek! Bugün dahi aynı şeyleri görmek mümkündür. Nice fakirler
var ki, kendilerini hüküm sahiplerine yakın göstererek bir anda makam sahibi
oluyorlar. Böylece dünya onlara saygı gösteriyor. İstediklerini yapıyorlar.
Sınırsız servetlere konuyor, çeşit çeşit otomobillere biniyorlar. Kimse de
onları sorgulayamıyor. Öyle yiyecekleri var ki pazarlarda dahi bulunmaz. Tüm
bunlara rağmen bir de bakıyorsunuz ki aslında bunlar ana dillerini bile doğru
dürüst konuşamıyorlar. Hayattan, karınlarını ve şehvetlerini doyurmaktan başka
bir beklentileri de yoktur. Yalnızca Ebu Hureyre'nin kesesi gibi keseleri
vardır. Elbette içlerinde biraz farklılık var, ama hedef yine aynıdır.
Bu
hedef, hâkim yönetimi razı etmek ve onun reklâmını yapmaktır. Böylece hükümetlerini
sağlam bir temel üzerine oturtmaya, düşmanlarını ortadan kaldırmaya, taçlarını
ve koltuklarını sağlamlaştırmaya çalışırlar.
Ebu
Hureyre, Ümeyye oğullarının taraftarlarındandı. Onu Osman b. Affan zamanından
beri sevmişlerdi. Çünkü Ebu Hureyre'nin Osman hakkındaki görüşleri bütün
muhacir ve ensardan farklıydı. Ebu Hureyre, Osman'ın öldürülmesi olayında
parmağı olanları kâfir biliyordu. Hiç şüphesiz o, Ali b. Ebu Talib'i de (a.s)
Osman'ı öldürmekle suçluyordu. Bunu onun Kûfe Mescidi'nde yapmış olduğu konuşmasından
anlıyoruz. Zira o, bu konuşmasıyla Allah'ın, meleklerin ve insanların Hz. Ali'ye
lanet okuduğunu ima ediyordu.
İbn-i
Sâd, Tabakat'ında şöyle der: Ebu Hureyre hicretin 59. yılında öldü.
Osman'ın çocukları onun tabutunu omuzlayıp Bakî Mezarlığı'na götürdüler.
Böylece Osman hakkındaki görüşlerinden ötürü ona teşekkür etmiş oldular."
Bakın
şu Allah'ın işine! Müslümanların halifesi olmasına, "Zinnu-reyn" diye
anılmasına, birçoklarının iddiasına göre meleklerin bile kendisinden hayâ
etmesine rağmen Kureyş'in en önde gelenlerinden biri olan Osman'ı koyun gibi
boğazlayarak öldürüyor; ölümünden üç gün sonra gusülsüz ve kefensiz olarak bir
Yahudi mezarlığına gömüyorlar, ama Ebu Hureyre gibi biri aynı topluluk arasında
izzet ve ihtiramla ölüyor!
O
fakirdi ve kimse ailesini veya kabilesini tanımıyordu. Kureyş'le bir bağı da
yoktu. Muaviye döneminde makam elde eden Osman'ın evlatları, Ebu Hureyre'nin
cenazesini sırtlarına alarak Peygamber'in Bakî Mezarlığı'na defnettiler.
Şimdi
de Ebu Hureyre'nin sünnet karşısındaki tutum ve davranışlarına bir göz atalım:
Buharî,
Sahih'inde Ebu Hureyre'nin şöyle dediğini nakleder: "Ben Allah
resulünden iki tabak saklamıştım. Birini dağıttım. Diğerini de dağıtsaydım
boynumu vururlardı."
Geçen
konularda Ebubekir ve Ömer'in Peygamber'in yazılı sünnetini yaktıklarını,
hadisçilerin bu hadisleri anlatmalarına izin vermediklerini yazmıştık. İşte,
Ebu Hureyre, o perdeyi aralayarak bizim sözlerimizi onaylamış, halifelerin
hoşuna giden şeylerin dışında hiçbir şey nakletmediğini itiraf etmiştir. Bu
yüzdendir ki, Ebu Hureyre'nin iki kesesi veya iki tabağı vardı. Doğal olarak
bunlardan sadece birini anlatıyordu. O da halifelerin hoşlandıkları şeydi.
Açıklamaktan korktuğu ikinci tabak ise, Peygamberimizin doğru hadisleriyle dolu
olan tabaktı. Eğer Ebu Hureyre doğru ve emin birisi olsaydı, doğru hadisleri
saklayıp, uydurduğu hadisleri zalimleri korumak için yaymazdı. Oysa Ebu
Hureyre, Allah'ın apaçık ayetlerini saklayanları lanetlediğini çok iyi
biliyordu.
Buharî,
Ebu Hureyre'nin dilinden şöyle nakleder: «Halk, "Ebu Hureyre çok hadis
rivayet ediyor!" deyip duruyor. Hâlbuki Allah'ın kitabında şu iki ayet
olmasaydı, hiçbir hadisi nakletmezdim: "İndirdiğimiz apaçık delilleri,
bildirdiğimiz dosdoğru yolu, insanlara Kurân'da tamamıyla anlattıktan sonra
bunu gizleyenlere gelince; Allah da onlara lanet eder, lanet edenler de." Ebu Hureyre
diğer ayeti de okuduktan sonra şöyle devam ediyor) Muhacir kardeşlerimiz
çarşılarda alışverişle, ensar kardeşlerimiz de malları (ve toprakları) için
çalışmakla meşgul olurken Ebu Hureyre boğazı tokluğuna Resulullah'ın yanında
bulunuyordu. Onların bulunmadıkları mecliste hazır bulunur, onların
ezberleyemedikleri şeyleri ezberlerdi.»
O
halde nasıl olur da Ebu Hureyre "Kurân'daki iki ayet olmasaydı hadis
nakletmezdim" diyebilir? Daha önceki rivayette iki tabağı olduğunu, birini
anlattığını, diğerini de boğazı kesilir korkusuyla anlatamadığını kendisi
söylemiyor mu? Acaba Kurân'ın ayetlerine rağmen hakikatleri kendi gizlediğine
dair kendisi şahitlik etmiyor mu?
Resul-i
Ekrem (s.a.a), ashabına "Aileleriniz arasına geri dönün ve (anlattıklarımı)
onlara da öğretin", "Nice elçiler vardır ki (hadisi bizzat dinlemedikleri halde), dinleyenlerden
daha iyi anlarlar" derken veya Abdukays'ın sözcülüğündeki bir heyeti
ilim ve imanı öğrenmeye ve bunları kendi kabilelerine aktarmaya teşvik ederken neden
bir sahabe Peygamber'in hadisini nakletmekten korksun ki? Bir sahabenin sırf
Peygamber'in hadisini naklettiği için boğazının kesilmesinden korkması sizce de
ilginç değil mi? Belki de rivayet edilecek hadislerde halifelerin ortaya
çıkmasını istemedikleri birtakım gerçek vardı, öyle değil mi?
Biz,
önceki konularda ve yine Zikir Ehline Sorun adlı kitabımızda bu sırrı
açıklamıştık. Özetle değinecek olursak, "Bu hakikat, Peygamberimizin (s.a.a)
Hz. Ali'yi (a.s) nassa dayalı olarak halife seçmesidir" diyebiliriz.
Aslında
Ebu Hureyre'yi kınamamak gerekir. Zaten kendi değerini kendisi ortaya koymuş, "Allah,
Peygamber ve insanlar, Peygamber hadislerini saklayanları lanetler"
demiştir. Asıl kınanması gereken birileri varsa o da Ehlisünnet ve'l-Cemaat'tir.
Çünkü bu cemaat, Ebu Hureyre gibi birini "Ehlisünnet'in Rivayetçisi"
olarak kabul ediyor. Hâlbuki Ebu Hureyre, hadisleri sakladığını, tedlis
(müdellislik) ettiğini ve uydurduğunu bizzat kendisi itiraf ediyor. Ebu Hureyre
başkalarının sözleriyle Peygamberimizin sözlerini birbirine karıştırmış, hangisinin
Peygamberimize, hangisinin başkasına ait olduğunu kendisi bile teşhis
edememişti. Bunların hepsi Ehlisünnet ve'l-Cemaat'in kendi sahih ve müsned kitaplarında
yazılı olan gerçeklerdir. İlave ve iftira yoktur.
Hal
böyleyken Ali b. Ebu Talib gibi biri onun adaletinden şüphe ederken ve "Resulullah'a
karşı halkın en yalancısı Ebu Hureyre Dusî'dir" derken nasıl olur da yine
de Ebu Hureyre gibi yalancı olarak adlandıran birine güvenebiliyorlar? Ömer onu
yalancılıkla itham ederken ve defalarca dayak atıp sürgünle tehdit ederken yine
de Ebu Hureyre mi diyorlar? Ayşe de onu dışlayıp defalarca yalancı olarak
adlandırmamış mıydı? Sahabelerin çoğu yanlış ve eksik hadis naklettiği için onu
reddetmemişler miydi? Bizzat kendisi
bile bazen kendi yanlışlığını itiraf edip, Habeşi diliyle kaçamak cevaplar
verdiğini itiraf etmemiş miydi? Birçok İslam âlimi onu dışlamış, yalancı ve
tedlis ehli olduğunu savunmuş, Muaviye'nin dalkavukluğunu yaptığını, onun
sofrasının hayranı olduğunu ve gözünün onun altınlarında olduğunu söylememiş
miydi? Tüm bunlardan sonra nasıl olur da Ebu Hureyre "İslam'ın Rivayetçisi"
olabiliyor? Nasıl oluyor da İslam'ın hükümlerini ondan öğreniyorlar?
Bazı
araştırmacılar, Yahudi inançlarını Ebu Hureyre'nin İslam'a soktuğunu ve hadis
kitaplarını bunlarla doldurduğunu söylüyorlar. Başka bir deyişle; bir Yahudi
olan Kâbu'l-Ahbar, onun sayesinde Yahudi inançlarını İslam'a sokmuştur. Teşbih,
tecsim, hulul ve
peygamberler hakkında kötü sözler hep Ebu Hureyre tarafından İslam'a
atfedilmiştir.
Acaba
şimdi Ehlisünnet mensupları tövbe edip doğru yola dönmeyi kabul ederler mi?
Peygamberimizin (s.a.a) gerçek sünnetini kimlerden öğreneceklerini anlamışlar
mıdır? Bu konuda ne zaman bize sorsalar, onlara vereceğimiz cevap şudur: "Gelin,
ilim şehrine kapısından girin, tertemiz Peygamber evlatlarına sarılın; onlar
sünnetin koruyucuları, ümmetin kurtuluş gemisi, hidayet öncüleri, karanlıkların
aydınlatıcısı ve Allah'ın sağlam ipleridir."
Adı
çokça anılan sahabelerdendir. Üç halife dönemindeki olaylarda önemli rolleri
olmuştur. Ömer b. Hattab'ın oğlu olması, Ehlisünnet ve'l-Cemaat yanında saygın
ve sevilen birisi olmasına yetmiştir. Ehlisünnet arasında büyük fıkıh
âlimlerinden ve Peygamber'in hadislerini ezberleyenlerden biri olarak tanınır.
Hatta İmam Malik, birçok dinî hükümlerini ona dayandırmış ve Muvatta
adlı kitabını onun rivayetleriyle doldurmuştur.
Ehlisünnet
ve'l-Cemaat kitaplarını her açıp okuduğumuzda mutlaka onun ismine rastlarız.
Ama bir araştırmacı gözüyle bu kitaplara bakacak olursak, onun adaletten,
doğruluktan, Peygamber sünnetinden, fıkıh ve din ilimlerinden uzak olduğunu
görürüz.
Onun
hakkında bizim dikkatimizi çeken ilk nokta, Peygamber ailesinin efendisi Ali b.
Ebu Talib'le olan şiddetli düşmanlığı olmuştur. Her fırsatta İmam Ali'yi (a.s)
aşağılamış, onu okuma yazma bilmeyen sıradan insanların seviyesine kadar
indirmeye çalışmıştır.
Daha
önce de dediğimiz gibi Abdullah b. Ömer, bazı rivayetler uydurmuştu ve onun
anlattıklarına göre; Peygamber zamanında sahabeler arasında derece farkı vardı.
İnsanların en üstününü önce Ebubekir, sonra Ömer, sonra da Osman'dı ve geriye
kalan insanlar da eşit idi. Güya Resul-i Ekrem (s.a.a) tüm bu söylentileri
duyuyor ama hiçbir şey söylemiyordu!
Bu
rivayet yalandan başka bir şey değildir. Hatta cevap vermeye değmeyecek kadar
boş ve değersiz bir uydurmadır.
Daha
önce Abdullah b. Ömer'in, Resul-i Ekrem (s.a.a) zamanındaki yaşantısına kısaca
değinmiştik. O zamanlar Abdullah, henüz ergenlik çağına bile girmemişti. İlim
ehliyle hiçbir alakası yoktu ve onun görüşlerine kimse itina etmiyordu. Onun
yaşını en fazla rivayet edenler bile Peygamberimiz vefat ettiğinde onun henüz
on dokuz yaşında olduğunu söylerler.
O zaman
nasıl olur da "Biz, Peygamber zamanında halkın birbirine karşı
üstünlüğünden söz ederdik" diyebilir? Belki de Abdullah, bu görüşleri
çocuklar arasında söylemiştir. Yani Ebubekir ve Osman'ın çocukları ile kendi
kardeşleri arasında… "Peygamber duyuyor ama bir şey söylemiyordu"
sözü de dolayısıyla yalanlanmış oluyor. Bu da rivayetin yalan olduğunu ve onun
kötü niyetle söylendiğini gösteriyor.
Bunlar
bir tarafa, Peygamberimiz (s.a.a), Abdullah b. Ömer'in Hendek ve diğer
savaşlara katılmasına izin vermemişti. Çünkü Abdullah, henüz on beş yaşına yeni
girmişti.
Hiç
şüphesiz Hayber Savaşı'nda oradaydı. Ebubekir ve Ömer'in nasıl kaçtıklarını
kendi gözleriyle görmüştü. Hiç şüphesiz Peygamber'in bu sözünü de duymuştu: "Yarın
bayrağı öyle birine vereceğim ki, Allah ve resulü onu sever, o da Allah ve
resulünü sever. Çok hamle eder ve kaçmaz. Allah onun kalbini imanla sınamıştır."
Ertesi
gün bayrağı öyle birine verdi ki, kâfirlerin bütün ümitleri boşa çıktı; hepsi
üzüntüye boğuldu. O, büyük kerametler sahibi ve Allah'ın yenilmez aslanı Ali b.
Ebu Talib idi.
Raiyyet
Hadisi olarak bilinen bu hadis, İmam Ali'nin (a.s) diğer sahabeler karşısındaki
üstünlüğünü ve gerek Allah, gerekse Resulü katında ne kadar yüksek bir makama
sahip olduğunu göstermektedir. Bu iftihar
ona yeter ki, Allah ve resulü onu seviyordu. Ama bir de Abdullah b. Ömer'e
bakın! İmam'a karşı öylesine nefret duyuyordu ki onun bu makamını bildiği halde
onu halktan biri gibi göstermeye çalışıyordu.
Daha
önce de dediğimiz gibi Ehlisünnet ve'l-Cemaat, Abdullah b. Ömer'den öğrendiği
bu rivayete göre amel ediyor, İmam Ali'yi (a.s) Hülefa-i Raşidin'den dahi kabul
etmiyordu. Onun hilafetini sadece Ahmed b. Hanbel zamanında kabullendiler. Bu
zamanda Hz. Ali'nin (a.s) faziletleri hakkındaki hadislerin gün yüzüne çıkmasıyla
geçmişte ona karşı olumsuz yaptırımları olan kimseler de rezil oldu. İnsanlar
onları sorgulamaya başladılar. O dönemin insanları, Hz. Ali'ye (a.s) düşmanlık
gütmenin en büyük nifak olduğunu anladılar.
Böylece
bu grup, Hz. Ali'nin halifeliğini kabul etmek ve onu Raşit halifeler arasına
almak zorunda kaldı. Yalanla ve istemeyerek de olsa Ehlibeyt'i sevme iddiasında
bulundular.
Neden
bir kişi çıkıp da Abdullah b. Ömer'e şöyle bir soru sormadı acaba: Resul-i
Ekrem'in (s.a.a) vefatından sonra bütün Müslümanlar veya Müslümanların büyük
çoğunluğu hilafet konusunda neden iki kişi arasında tereddütte kalmıştı? Neden
sadece Ebubekir ile Ali (a.s) arasında ihtilaf ediyorlardı? Neden hiç
babasından veya Osman b. Affan'dan söz edilmiyordu?
Ömer'in
oğluna şu soruyu sormak lazım: Eğer Resul-i Ekrem (s.a.a) senin sözünü tasdik
edercesine sessiz kalmış ve kimsenin Ebubekir, Ömer ve Osman'dan daha üstün
olmadığını kabul etmişse, o halde neden ölümünden iki gün önce henüz suratında
tüy bile çıkmamış ve senden daha küçük yaşta olan birini İslam ordusunun
komutanı yapıp, herkese onun bayrağının altına girmesini emretmişti? Acaba
babanın dediği gibi, Peygamberimiz (hâşâ) sayıklıyor muydu?
Yine
sormak gerekir: Neden muhacir ve ensar, Ebubekir'le biatleştikleri gün, Hz.
Fatma'ya, "Eğer kocan ve amcanın oğlu, Ebubekir' den daha önce bizim
yanımıza gelmiş olsaydı, ondan başka kimseyi kabul etmezdik!" dediler? Bu,
sahabenin büyükleri tarafından, Hz. Ali'nin (a.s) üstünlüğünü gösteren bir
itiraf değil midir? Sadece bir oldu-bitti ve hesapta olmayan bir biat, İmam Ali'nin
hilafetinin pratiğe dönüşmesine engel olmuştur. Öyle ya, böyle bir zamanda
Abdullah b. Ömer gibi eşini nasıl boşaması gerektiğini bilmeyen gururlu bir
gencin görüşü, sahabenin büyüklerinin görüşü karşısında ne kadar değerli
olabilir ki?
Son
olarak da şunu sormak gerekiyor: Ömer'in ölümünden sonra neden sahabenin çoğu
Hz. Ali'yi (a.s) hilafet için daha uygun gördü? Neden Ali'yi Osman'dan daha
üstün tuttular ve sadece Abdurrahman b. Avf'ın "önceki halifelerin
yönetimiyle hilafet etmek" şartını kabul etmediği için onu kenara ittiler?
Abdullah
b. Ömer, babasından etkilenmişti. Ebubekir, Ömer ve Osman'ın halifelik
dönemlerinde yaşamış ve Ali'nin (a.s) hep bir köşeye itildiğini görmüştü.
Onların arasında yoktu, hükümetlerinde ona bir makam da verilmemişti. Arap
şahsiyetler, Hz. Ali'yi, amcasının oğlunun (s.a.a) ve kadınların en üstünü
eşinin vefatından sonra ondan yüz çevirmişlerdi. Çünkü elinde halkın dikkatini
çekebilecek bir şeyi yoktu.
Hiç
şüphesiz Abdullah b. Ömer babasına en yakın şahsiyetti. Onun görüşlerini
duyuyor, dostlarını ve düşmanlarını onun öğretilerine göre belirliyordu. Bu
yüzden de Ali ve Ehlibeyt'e karşı öfke ve kinle büyüdü. Bir gün Osman'ın
öldürülmesi olayından sonra muhacir ve ensarın ona biat ettiğini görünce bu,
ona zor geldi. Gizli olan kinini açığa vurarak Hz Ali'ye biat etmeye yanaşmadı.
Sonunda Medine'de daha fazla kalmak istemedi ve Umre'ye gitmek bahanesiyle
Mekke'ye gidip oraya yerleşti.
Abdullah
b. Ömer, bu tarihten itibaren tüm gücünü halk hareketini gevşetmek, Hz. Ali'ye
(a.s) karşı tutumlarını değiştirmek ve onları isyana ve savaşlara sevk etmek
için kullandı. Hz. Ali'nin onları yeniden kitap ve sünnete yönlendirmesini
istemiyordu. Abdullah, zamane imamına itaat etmenin vacip olduğunu bildiği
halde onu yalnız bırakan ilk kimselerdendi.
Hz.
Ali'nin (a.s) öldürülmesinden sonra İmam Hasan'la mücadelesi sonucu iktidarı
ele geçirmeyi başaran Muaviye, halka hitaben bir konuşma yaparak şöyle dedi: "Ben,
sizinle namaz kılmanız ve oruç tutmanız için savaşmadım. Bilakis, size
hükümdarlık edebilmek için savaştım. Allah da bana istediğimi verdi!" İşte,
tam bu sırada Abdullah b. Ömer biat etmek amacıyla Muaviye'ye koşuyor ve "Halk,
onun hakkında ihtilaf ettikten sonra yine onun hakkında bir araya gelmiş ve ona
biat etmiştir" iddiasında bulunuyor.
Bence
bu yılı "Cemaat Yılı" olarak ilan eden kişi de Abdullah b. Ömer
olmuştu. Böylece o ve Ümeyye oğullarından oluşan takipçileri, Ehlisünnet ve'l-Cemaat'i
tesis etmiş oldular. O günden sonra kıyamete kadar da bu isimle
adlandırılacaklardır.
Abdullah
b. Ömer'e ve onunla aynı fikirde olan Ehlisünnet ve'l-Cemaat'e sormak lazım:
Tarih boyunca Hz. Ali'nin (a.s) hilafeti gibi hangi hilafet olayında halk, her
kesimiyle, topluca ve istekli olarak böylesi bir biatte bulunmuştur?
Ebubekir'in
halifeliği alelacele ve hesapsız bir şekilde gerçekleşmiş, sahabenin çoğu biat
etmekten kaçınmıştı. Ömer'in halifeliği de kimsenin görüşü dikkate alınmadan
Ebubekir'in vasiyetiyle gerçekleşmişti. Osman'ın halifeliği ise Ömer'in seçtiği
üç kişinin onayıyla ve Abdurrahman b. Avf'ın kendi kararıyla sonuçlandı. Ama
Hz. Ali'nin (a.s) biati muhacir ve ensarın kendi isteğiyle oldu. Hiçbir zorluk
ve propaganda olmadan gerçekleşti. Müminlerin Emiri Ali (a.s), onların kendine
olan biatlerini tüm İslam âlemine mektupla ulaştırdı ve herkes de bunu kabul
etti. Sadece Şam'da bulunan Muaviye kabul etmedi.
Abdullah
b. Ömer ve Ehlisünnet ve'l-Cemaat'e göre Muaviye'yi öldürmek vacipti. Çünkü o,
İslam ümmetinin birliğini, hilafete geçebilmek sevdasıyla tehlikeye attı. Biz,
bu hükmü Sahih-i Müslim'in Resul-i Ekrem'den (s.a.a) naklettiği şu
rivayete dayanak veriyoruz: «Peygamber efendimiz buyuruyor ki, "İki
halifeye biat edildiğinde bunlardan ikinciyi öldürün!"»
Yine
Sahih-i Müslim'de Resul-i Ekrem'in (s.a.a) şöyle buyurduğu rivayet edilmiştir: "Kim bir imama biat eder, elinin ayasını ve kalbinin
semeresini ona verirse (ona gönül hoşluğuyla biat ederse), ona itaat etsin.
Onunla çatışan bir başkası gelirse, sonrakinin boynunu vurun!"
Ne
var ki, Abdullah b. Ömer, Kurân'a ve Peygamber'e uyarak Muaviye'yle savaşacağı
yerde Müslümanların halifesiyle savaşmayı ve ona karşı fitne çıkarmayı tercih
etti. Biz görüyoruz ki, Abdullah, tüm Müslümanların icma ile biatinde
birleştiği Hz Ali'ye (a.s) yüz çevirmiş; onun yerine zamanının imamına
itaatsizlik eden, onunla savaşan, günahsız insanların kanını akıtan ve etkisi
bugünlere kadar gelen fitnelerin çıkmasına neden olan Muaviye gibi birine biat
etmeyi yeğlemiştir.
Bundan
dolayı ben, şahsen, Abdullah b. Ömer'in Muaviye'nin tüm cinayet ve ihanetlerine
ortak olduğuna inanıyorum. Zira Abdullah, Allah'ın ve Peygamber'inin onlara ve
çocuklarına haram kıldığı hilafet makamının Muaviye'ye ulaşmasına yardımcı
olmuş, onun saltanatını sağlamlaştırmıştı. Nitekim hadiste de hilafetin onlara
haram kılındığı rivayet edilmiştir.
Abdullah
b. Ömer bunlarla da yetinmeyip içkili, bozguncu ve imandan uzak biri olan
melunlar melunu Yezid'e biat etti. Oysa Yezid, azat edilmiş bir babanın azat
edilmiş oğluydu. Eğer İbn-i Sâd'ın Tabakat adlı kitabında yazdığına
bakılacak olursa; "(Ömer'e göre), hilafet makamı, azat edilen hiçbir
kimsenin layık olmadığı bir makamdır ve bu makam, (Mekke'nin) fethinden sonraki
Müslümanlara ve onların çocuklarına dahi düşmez."
"O
halde nasıl olur da Abdullah, babasıyla muhalefet edebilir?" diye
sormayın. Çünkü hilafet konusunda Kurân ve sünnete muhalefet etmekten geri
kalmayan kimse, hâliyle de babasının görüşleriyle muhalefet edebilir.
Acaba
bu durumda Abdullah b. Ömer'e şöyle sorabilir miyiz: Hangi icma ile Yezid'e biati
kabul ettin? Ümmetin temiz insanları ne zaman onunla biatleşti? Bütün muhacir
ve ensar, hatta cennet gençlerinin efendisi İmam Hüseyin (a.s), Abdullah b.
Zübeyr ve Abdullah b. Abbas, taraftarlarıyla birlikte Yezid'e biat etmekten
kaçınmadılar mı?
Abdullah
b. Ömer'in başlangıçta Yezid'e biat etmediğini herkes bilir. Ama Muaviye onun
kalbini nasıl çalacağını biliyordu. Nihayetinde ona yüz bin dirhem gönderdi.
Sonra da oğlu Yezid'e biat edilmesi hakkında bir konuşma yaptı. Abdullah b.
Ömer bunu duyunca, "Onun benden daha önce istemiş olduğu şey budur? Demek
ki benim dinim çok ucuzmuş!" dedi.
Evet,
Abdullah b. Ömer kendi de itiraf ettiği gibi dinini çok ucuza sattı. Takva
ehlinin önderi Ali'ye (a.s) biat etmekten kaçındı, ama isyankârların önderi
Muaviye'ye ve bozguncuların önderi Yezit'e biat etmek için çok acele etti.
Böylece zalim Muaviye'nin tüm günahlarını üzerine almış oldu. Hiç şüphesiz o,
Yezid'in cinayetlerini de üzerine almış oluyordu. Daha da öteye, Peygamber'in
hürmetini ayaklar altına alarak cennet gençlerinin efendisinin, Peygamber
ailesinin ve ümmetin pak insanlarının Kerbela'da şehit edilmesinden ve daha
sonraları meydana gelen Harra Olayı'ndan da
sorumludur.
Abdullah
b. Ömer, yezide biat etmesi yetmezmiş gibi halkı ona biat etmeye zorluyor, ona
yönlendiriyor ve ona karşı ayaklanma çıkarmak isteyenleri korkutuyordu.
Buharî,
Sahih'inde şöyle nakleder: (Medine halkı Yezid'i hilafetten azlettikten sonra)
Abdullah b. Ömer çocuklarını, çevresini ve kölelerini etrafına toplayarak
onlara şöyle seslendi: «Biz, bu adama Allah ve resulünün biatiyle biat
ediyoruz. Ben Resulullah'ın şöyle
buyurduğunu duydum: "Kıyamet gününde hainler için bir bayrak açılacak
ve 'Bu, falancanın ihanetidir!' denilecek. Şirkten sonra Allah'a karşı
yapılabilecek en kötü hıyanet, birine Allah ve resulünün biatiyle biat ettikten
sonra onu bozmaktır." Sakın ola Yezid'in
hilafetini reddetmeyin veya bu duruma seyirci kalmayın veyahut da böyle bir
işin içinde hazır bulunmayın. Aksi takdirde onunla aram açılır!»
Yezid,
Abdullah b. Ömer'in yardımı ve halkı biate teşvikiyle güçlendi. Çok geçmeden
Müslim b. Ukbe komutanlığında bir ordu hazırlayarak Peygamber'in Medine'sine
gönderdi. Onlara canlarının istediği her şeyi yapabilmeleri konusunda izin
verdi. Müslim b. Ukbe ve ordusu on bin sahabeyi katletti, kadınlarını cariye
olarak aldı, mallarını yağmaladı. Belazerî'ye göre, yedi yüz Kurân hafızı
öldürüldü. Kadınlara ve kızlara tecavüz edildi. Bu tecavüz yüzünden zinadan
türeme binin üzerinde çocuk dünyaya geldi. Sonra da Yezid'in kulu-kölesi olduklarına
dair Medinelilerden biat alındı.
Acaba
Abdullah b. Ömer bütün bu işlerde onlarla ortak sayılmaz mı? Yezid'i
destekleyen ve halkı ona biat etmeye teşvik eden o değil miydi? Artık ben son
kararı araştırmacıların vicdanına bırakıyorum!
Abdullah
b. Ömer, bunlarla da yetinmeyip "melun, azade, kertenkele ve bozguncu"
lakaplarıyla tanınan Mervan b. Hakem'e bile biat etti. Oysaki Mervan, İmam Ali
(a.s) ile savaşmış, Talha'yı öldürmüş ve yüz kızartıcı suçlar işlemişti.
Ömer'in
oğlu bununla da yetinmedi. Birkaç adım daha ileri giderek Haccac b. Yusuf'a
dahi biat etti. Hâlbuki Haccac, zamanının en büyük kâfiri idi. Kuranla alay
ediyor, "Kurân, Arapların (savaşlarda) okuduğu recezlerden
ibarettir" diyordu. Efendisi Abdulmelik b. Mervan'ı Peygamber'den de üstün
görüyordu. Haccac'ın bozgunculuğunu Şiî-Sünnî herkes bilir. Öyle ki,
tarihçiler, bütün İslamî temellerin onun tarafından yıkıldığını yazmışlardır.
Hafız
b. Asakir, kendi Tarih'inde şöyle yazar: "Bir gün, iki kişi Haccac
hakkında tartıştı. Biri Haccac'ın kâfir olduğunu, diğeri de yoldan çıkmış bir
mümin olduğunu savunuyordu. Derken tartışma kavgaya dönüştü. Sonunda hakemlik
yapması için meseleyi Şubî'ye açtılar. Şubî de onlara şöyle dedi: O, puta ve
tağuta tapar, yüce Allah'ı ise inkâr eder."
Haccac,
bütün ilahî yasakları çiğneyecek kadar pervasız ve aşağılık biriydi.
Tarihçilerin yazdıklarına göre, Haccac, ihlâs sahibi müminleri, özellikle de
Ehlibeyt (a.s) dostlarını öldürüp işkence etmede oldukça ileri gitmişti.
İnsanların uzuvlarını keserek onlara işkence ediyor, sonra da öldürüyordu.
Halk, Haccac'ın elinden çektiği kadar kimseden çekmemişti.
İbn-i
Kuteybe, Tarih'inde şöyle yazar: "Haccac, bir günde yetmiş bin
küsur insanı öldürdü. Döktüğü kanlar mescit kapısından sokağa akıyordu."
Tirmizî
de Sahih'inde şöyle der: "Haccac'ın elleri ve ayakları bağlı olarak
öldürdüğü topluluğu saydılar. Nihayet, sayılarının 120 bin kişiden daha fazla
olduğunu gördüler."
İbn-i
Asakir de yine Tarih'inde Haccac tarafından öldürülenlerin sayısına
değindikten sonra şöyle der: "Haccac'ın ölümünden sonra zindanında seksen
bin kişi buldular. Bunların otuz bini kadınlardan oluşuyordu."
Haccac
sürekli kendini (hâşâ) yüce Allah'a benzetirdi! Ne zaman zindanının yanından
geçecek olsa, zindandakilerin feryadını duyar, onlara "Defolun gidin,
benimle konuşmayın!" derdi.
İşte
bu Haccac, yıllar önce Peygamberimiz (s.a.a) henüz sağlığındayken hakkında
şöyle buyurduğu kimseydi: "Sakif kabilesinde yalancı ve bozguncu biri
var!" Ne ilginçtir ki, bu hadisin ravisi de Abdullah b. Ömer'in ta
kendisidir!
Evet,
Abdullah b. Ömer, Peygamber'den (s.a.a) sonra yeryüzünün en faziletli insanına
biat etmedi, ona yardımcı olmadı ve arkasında namaz kılmadı. Böylece Allah da
onu zelil etti. Biat için Haccac'a gittiğinde, "Allah resulünün şöyle
dediğini işittim: Eğer biri ölür de boynunda bir başkasının biati olmazsa
cahiliye ölümüyle ölmüştür!" dedi. Bunun üzerine melun Haccac onu
aşağıladı. Ayağını onun elinin üzerine koyarak, "Ellerim şu an için
meşgul, o halde ayaklarımla biat et!" diye çıkıştı. Ömer'in oğlu işte bu
kâfir Haccac'ın ve onun veziri olan Necdet b. Amir'in
arkasında namaz kılıyordu.
Hiç
şüphesiz Abdullah b. Ömer'in bunların arkasında namaz kılmasının sebebi, her
namazdan sonra İmam Ali'ye (a.s)'a lanet okumalarıydı. O da bundan dolayı mutlu
oluyordu. Bu yüzden görüyoruz ki, Ehlisünnet'e göre iyi, kötü, mümin ve fasık
ayırt edilmeden bunların arkasında namaz kılınabilir. Nitekim delil sunma
safhasında da önderleri ve fakihleri olan Abdullah b. Ömer'in kâfir olan Haccac'ın
ve Haricî olan Necdet b. Amr'ın arkasında namaz kılmasını gösterirler.
Oysaki
Peygamberimiz (s.a.a) şöyle buyuruyor: "Cemaat imamlığını üstlenecek
şahıs, Allah'ın kitabı Kurân'ın okunuşunu herkesten daha iyi bilmelidir. Eğer
okumada eşitlerse, sünnetimi daha iyi bilen biri, eğer sünnette de eşitlerse,
hicrette daha öncelikli biri, eğer hicrette de eşitlerse, İslam'da daha
öncelikli biri namaz kıldırmalıdır."
Evet, onlar bu sözü hiç dikkate almıyorlar.
Kurân,
sünnet, hicrette öncelik ve İslam'da öncelik olmak üzere hadiste geçen bu dört
özelliğin hiçbiri, Abdullah b. Ömer'in biat ettiği ve arkalarında namaz kıldığı
Muaviye, Yezid, Mervan, Haccac ve Haricî Necdet'te yoktu. Abdullah b. Ömer'in
ihtilaf edip kenara attığı Peygamber sünnetlerinden biri de buydu. O, sünnete
değil, sünnetin tersine amel etti. Zira Peygamber'in (s.a.a) tertemiz Ehlibeyt'inden
olan İmam Ali (a.s) bu sıfatların hepsine, hatta daha fazlasına sahipti. Ama o
bunlara sırtını döndü; onun yerine dinsizlere, Haricîlere, fasıklara ve Allah
düşmanlarına yöneldi, onların arkasında namaz kıldı.
Ehlisünnet
ve'l-Cemaat'in önde gelen fakihlerinden biri olan Abdullah b. Ömer'in, Allah'ın
kitabı ve Peygamber'in sünnetiyle o kadar çok muhalefeti var ki, bunların
hepsini bir araya getirecek olursak ayrı bir kitap ortaya çıkar. Biz, burada,
Ehlisünnet kaynaklarına dayalı sadece birkaç örnekle yetiniyoruz:
Allah-u
Taâla Kurân-ı Kerim'de şöyle buyurur:
"İnananlardan
iki grup, birbiriyle savaşa girişirse hemen aralarını bulun, bir bölüğü,
öbürüne saldırırsa o saldırganlarla, Allah'ın emrine itaat edinceye dek
savaşın."
Peygamberimiz
de (s.a.a) şöyle buyurmuştur: "Ey Ali! Sen benden sonra biatlerinden
dönenler (nakisîn), zalimler (kasitîn)
ve isyancılarla (marikîn) savaşacaksın."
Abdullah
b. Ömer Kurân ve sünnete açıkça muhalefet etmiştir. Hatta muhacir ve ensardan
oluşan ve İmam Ali'nin yanında yer alan ümmetin icmaına da muhalefet ederek, "Ben
fitneler anında savaşmam ve savaşı azgın biri de kazansa, arkasında namaz
kılarım!" demiştir.
İbn-i
Hacer der ki: "Abdullah b. Ömer, kimin hak, kimin batıl olduğu bilinse
bile fitne anında savaşmamak gerektiğine inanıyordu."
Ne
kadar da ilginç! Abdullah b. Ömer kimin hak, kimin batıl olduğunu bildiği halde
yerinden kıpırdayıp da hakka yardım etmekten çekiniyor ve batılı yok ederek
Allah'ın emirlerini yerine getirmiş olmak istemiyor. Bu da yetmiyor, batıl da
olsa, galip gelenin arkasında namaz kılınabileceğini söylüyor. Zaten kendi de
pratikte bunu göstermişti. Muaviye galip gelip İslam ümmetine musallat
olduğunda Abdullah b. Ömer, Muaviye'nin bütün cinayetlerini ve günahlarını
bildiği halde ona biat etti ve arkasında namaz kıldı.
Batıl
ehli hak ehlini, yani Ehlibeyt imamlarını zulümle ortadan kaldırmaya çalışmış,
onlarla savaşmıştır. Abdullah b. Ömer de hakkı tamamen boşlamış, hayatı boyunca
beş Ehlibeyt imamının döneminde yaşamış olmasına rağmen onlardan hiçbirinin
arkasında namaz kılmamış, onlarla oturmamış ve onların fazileti hakkında bir
tek hadis bile nakletmemiştir.
Biz,
daha önceki konularda Abdullah b. Ömer'in görüşüne göre 12 imamın kimler
olduğunu yazmıştık. O, şöyle diyordu: "Ebubekir Sıddık, Ömer Faruk, Osman
Zinnureyn, kutsal toprakların padişahları Muaviye ve oğlu (Yezid), Seffah,
Selam, Mensur, Cabir, Mehdi, Emin ve Emir-i Usb. Bunların hepsi Benî Kâb b.
Luvî kabilesindendir ve hilafete layık kimselerdir. Onlar gibi kimse bulunmaz!!"
Acaba
bu kimseler arasında Peygamberimizin Kurân'la aynı safhada gösterdiği ve
kurtuluş gemisi olarak addettiği Ehlibeyt imamlarından (a.s) birinin adını
görebiliyor musunuz? İşte, bu yüzdendir ki sizler, Ehlisünnet ve'l-Cemaat'in
peşinden gittiği imamlar ve halifeler listesinde Ehlibeyt imamlarından (a.s)
birini dahi göremezsiniz. Bunlar Abdullah b. Ömer'in Kitap ve sünnetle olan
muhalefetleriydi. Onun cehaleti hakkında da söylenecek çok şey var. Mesela; Peygamber
efendimizin, kadınların ihramdayken dikilmiş ayakkabı giymelerinin caiz
olduğuna dair emrini bilmiyor, bu yüzden de onun haram olduğuna dair fetva
veriyordu.
Bir
diğer konu da sahip olduğu tarlaları kiraya vermesi konusuydu. Tarlalarını
Resul-i Ekrem (s.a.a), Ebubekir, Ömer, Osman ve Muaviye döneminde kiraya
verirdi. Bir gün sahabelerden biri ona Peygamberimizden hadis naklederek bu
işin haram olduğunu söyleyinceye kadar buna devam etti.
Ehlisünnet
ve'l-Cemaat'in bu fakihi, o zamana kadar tarlayı kiraya vermenin haram olduğunu
bilmiyormuş. Demek ki, Peygamber (s.a.a) döneminden Muaviye dönemine kadar
geçen 50 yıl içerisinde Abdullah, bu eylemin caiz olduğuna dair fetva
vermiştir.
Ayşe,
öpmenin abdesti bozduğu konusunda onunla muhalefet etmiştir. Ayrıca Abdullah b.
Ömer, ailelerin ölen yakınlarına ağlamasını hoş karşılamıyor, bunun, ölen
kimsenin azabını artıracağını söylüyordu. Sabah ezanı, bir aylık sürenin 29 gün
olduğu ve daha birçok konuda Ayşe'yle muhalefet etmiş, onun görüşünü kabul
etmemişti.
Buharî
ve Müslim, Sahih'lerinde, kendi senetleriyle şöyle rivayet ederler:
Birileri Abdullah b. Ömer'e, "Ebu Hureyre, Resulullah'ın (s.a.a) 'Kim bir
cenazenin arkasından yürürse, bir kırat
sevap alır' buyurduğunu söylüyor" deyince Abdullah, "Ebu Hureyre çok
konuşuyor!" diye karşılık verdi. Ayşe de Ebu Hureyre'nin sözünü onaylayarak
"Ben de Peygamber'den böyle işittim" dedi. Bunun üzerine Abdullah şu
cevabı verdi: "Desenize; o zaman biz çok kırat kaybetmişiz!"
Ömer
b. Hattab'ın, oğlu Abdullah için söylediği şu söz, sanırım onun nasıl biri
olduğunu anlamamız için yeterli olacaktır: Dalkavuğun biri Ömer'i ölüm
döşeğinde ziyaret ederek "Oğlun Abdullah'ı halife olarak tanıt!" diye
bir teklifte bulundu. Bunun üzerine Ömer şu cevabı verdi: "Karısını dahi
nasıl boşaması gerektiğini bilmeyen birini yerime nasıl bırakabilirim?"
Evet,
Ömer, oğlunu işte böyle tanımlıyor. Kimse onu babasından daha iyi tanıyamaz.
Efendisi Muaviye'ye hizmet etmek için çok sayıda uydurma hadis rivayet
etmiştir. Örnek olarak şu rivayetine değiniyoruz:
Abdullah
b. Ömer der ki: "Peygamberimiz bir gün şöyle buyurdu: Birazdan
cennetliklerden biri gelecek. Bir süre sonra gördük ki Muaviye geldi. Ertesi
gün Peygamberimiz yine "Birazdan cennetliklerden biri gelecek" dedi.
Yine Muaviye geldi. Bir sonraki gün de aynı sözü tekrarladı ve yine Muaviye
geldi!"
Abdullah
b. Ömer, başka bir rivayetinde de şöyle demiştir: "Ayetel Kürsî nazil
olduğunda Resul-i Ekrem (s.a.a) Muaviye'ye bunu yazmasını emretti. Muaviye, "Eğer
yazarsam ödülüm nedir?" diye sordu. Peygamberimiz de, "Onu kim okursa
sevabından sen de alacaksın" buyurdu.
Abdullah,
bir başka rivayetinde de Peygamberimizin şöyle buyurduğunu söylemiştir: "Biliniz
ki kıyamet gününde Muaviye, bedeni iman nuruna bürünmüş bir şekilde
haşredilecektir!"
Ehlisünnet
ve'l-Cemaat, önderleri olan Muaviye'yi cennetle müjdelenen on kişinin arasına
neden almamışlar, bilemiyorum. Hâlbuki bir diğer öncüleri olan Abdullah b.
Ömer, üç gün peş peşe cennetlik olarak Muaviye'nin geldiğini iddia ediyor ve
fazileti hakkında birçok hadis rivayet ediyor.
Kıyamet
gününde insanlar çıplak ve yalın ayak bir şekilde haşredil-diklerinde güya
herkesten üstün olan Muaviye nurdan bir deriyle dirilecekmiş! Gel de inan!
İşte
Abdullah b Ömer ve işte onun ilmî konumu; işte onun fıkhı ve işte onun Kurân ve
sünnetle olan muhalefeti… Bir yanda Müminlerin Emiri ve pak Ehlibeyt
imamlarıyla (a.s) olan düşmanlığı, bir yanda da Allah, Peygamber ve insanlık
düşmanlarıyla olan dostluğu…
Acaba
Ehlisünnet ve'l-Cemaat, bugün bu gerçeğin farkında değil mi? Muhammedî (s.a.a)
sünnet sadece Peygamber'in tertemiz Ehlibeyt'ine bağlı kalan İmamiye
Şiîlerindedir.
"Ateş
ehliyle cennet ehli bir değildir; asıl kurtuluşa erenler cennet ehlidir."
Babası,
Cemel Savaşı'nda öldürülen Zübeyr b. Avvam'dır. Cemel savaşı, nebevî sünnette
Nakislerin (biatten dönenlerin) Savaşı diye geçer. Annesi Ebubekir b. Kuhafe'nin
kızı Esma, teyzesi Ebubekir'in kızı ve Peygamberimizin hanımı olan Ayşe'dir.
Hz. Ali'nin (a.s) en büyük düşmanlarındandır. Dedesi Ebubekir'in hilafetiyle ve
halası Ayşe'yle gurur duyuyordu. Bu ikisinden miras aldığı kinle yetişti.
Hz.
Ali (a.s), Abdullah'ın babası Zübeyr'e şöyle derdi: "Biz, bozguncu oğlun
büyüyüp aramızı açıncaya kadar seni hep Abdulmutta-lib'in çocuklarından biri
olarak görürdük."
Cemel
Savaşı'nın önemli unsurlarından ve öncülerinden olduğu herkesçe bilinen bir
gerçektir. Hatta Ayşe onu halka namaz kıldırması için görevlendirmiştir. Bu
olay, Talha ve Zübeyr'in Ayşe tarafından kenara alındığı bir dönemde
gerçekleşmişti. Çünkü o zamanlar Talha ile Zübeyr birbirleriyle çatışma
içerisindeydi ve ikisi de bu makama göz dikmişti.
Rivayete
göre, teyzesi Ayşe'ye elli kişiyi şahit göstererek Hav'eb Suları'nın orası
olmadığına dair yemin ettiren kimse de oydu. Ayşe, bu tanıklığın ardından
yoluna devam etti ve Hz. Ali (a.s) ile savaşa koyuldu.
Abdullah
b. Zübeyr, babasını korkaklıkla suçlamış ve azarlamıştı. Çünkü Hz. Ali, Resul-i
Ekrem'in (s.a.a) hadisini Zübeyr'e hatırlattığında o, zulüm üzere Hz. Ali'yle
savaşmakta olduğunu fark etmiş ve onunla savaşmaktan vazgeçmişti. Oğlunun
azarlaması çoğalınca ona hitaben, "Sana ne oluyor? Meğer ne uğursuz bir
evlatmışsın sen!" diye çıkıştı.
Abdullah,
babasını azarlamaktan, bu konuda onu eleştirmekten ve kışkırtmaktan geri
kalmadı. Sonunda bu uygulamalara dayanamayan Zübeyr, oğlunun ısrarlarına yenik
düştü, İmam'la (a.s) savaştı ve öldürüldü. Böylece babasının onun hakkında
söylemiş olduğu "Meğer ne uğursuz bir evlatmışsın sen!" sözü yerini
bulmuş oldu.
Bu
rivayeti naklettik, çünkü Zübeyr ve uğursuz oğlu Abdullah'ın ne kadar kinci
kişiliklere sahip olduklarını ortaya koymaktır. Zübeyr'in savaş meydanını kolay
kolay terk etmesi, yardımcıları olan Talha'yı, Basra'dan getirdiği adamlarını, kölelerini
ve hizmetçilerini yalnız bırakması mümkün değildi. Baldızı olan Ayşe'yi ölüme
terk edemezdi. Hatta onun bunları terk edebileceğini kabul etsek de bunlar,
özellikle de oğlu Abdullah'ı yalnız bırakmazlardı.
Tarihçiler
Abdullah b. Zübeyr'in, Hz. Ali'ye (a.s) küfrettiğini, ona lanet okuduğunu ve
şöyle dediğini yazarlar: "O aşağılık insan (Hz. Ali'yi kastediyor) sizin
yanınıza geldi…"
Abdullah
b. Zübeyr, Basra halkına hitaben bir konuşma yapmış, onları Hz. Ali'ye karşı
savaşa teşvik etmiş ve şunları söylemişti: "Ey insanlar! Ali, hak halife
olan Osman'ı mazlum bir şekilde öldürmüştür. Şimdi de şehrinizi elinizden almak
için ordu hazırlıyor. O halde erkek gibi davranın ve halifenizin kanını
isteyin! Ailenizin, çocuklarınızın, kadınlarınızın, kızlarınızın ve şerefinizin
savunuculuğunu yapın! Bilesiniz ki Ali'ye bu işte kendisinden başka kimse
inanmıyor. Allah'a ant olsun ki eğer Ali size galip gelecek olsa, dininizi de
dünyanızı da yok edecektir!"
Onun
Haşim oğullarına, özellikle de Hz. Ali'ye düşmanlığı o kadar derindi ki, "Ben
salâvat getirdiğim zaman bazıları (Hz. Ali) kibirleniyorlar!" diyerek kırk
Cuma, hutbelerde Hz. Muhammed'e (s.a.a) salâvat getirmekten kaçınmıştı. Eğer
Abdullah'ın düşmanlığı Peygamber'e salâvat getirmeyi engelleyecek kadar ilerlemişse,
bütün kötülükleri Hz. Ali'ye nispet vermesi ve halka karşı onu kötülemesine de
şaşmamak gerekir. Nitekim onun Basra'daki halkı savaşa hazırlamak için yaptığı
konuşmayı gördünüz; şöyle diyordu: "Allah'a ant olsun ki eğer Ali size
galip gelecek olsa, dininizi de dünyanızı da yok edecektir!"
Bu,
apaçık bir yalandır. Abdullah'ın kalbinde hakka dair yer kalmadığını gösteren
ve onun tarafından atılan bir iftiradır. Zira tarih de bunu gösteriyor ki, Hz.
Ali onlara galip geldiğinde ve esirler arasında Abdullah b. Zübeyr olduğu halde
Müminlerin Emiri Hz. Ali onların hepsini bağışladı ve azat etti. Ayşe'ye hürmet
gösterip onu Medine'deki evine gönderdi. Ordusunun yaralıları öldürmesine,
kadınları ve çocukları, köle veya cariye olarak almalarına izin vermedi. Hatta
İmam'ın bu tavrı, kendi ordusu içerisinde itirazlara sebep oldu.
Hz.
Ali (a.s), kitap ve sünneti baştan sona herkesten daha iyi biliyordu. Kimse
onun sahip olduğu ilme sahip değildi. Buna rağmen ordusunda bulunan bazı
münafıklar bu durumdan rahatsız oldu diğerlerini de İmam'a karşı kışkırttı. "Nasıl
olur da onlarla savaşmak caiz olduğu halde kadınları bize haram olur?"
diyorlardı. Askerlerin çoğu bu sözlerden etkilenmişti. Ama Ali (a.s), Kurân'dan
deliller getirerek şu cevabı verdi: "Aranızda kura çekin; bakalım ananız
Ayşe hanginize düşecek?" Bu sözü duyanlar yaptıklarının büyük bir hata
olduğunu anlamış, İmam'a (a.s) hak vermiş ve "Allah bizi bağışlasın, biz
hata yaptık ve sen haklısın" demişlerdi.
Abdullah
b. Zübeyr'in sözleri yalan ve iftiradan ibaretti. Çünkü Ali'ye (a.s) duyduğu
kin kalbini ve gözlerini kör etmişti. İmanını söküp atmıştı. Ama yine de
Abdullah b. Zübeyr tövbe etmedi ve bu savaştan alması gereken dersi almadı.
Bilakis öfkesi daha da şiddetlendi ve Ehlibeyt'e (a.s) karşı var gücüyle mücadele
etmeye devam etti.
Tarihçilerin
yazdıklarına göre, Abdullah, İmam Ali'nin (a.s) şeha-detinin ardından tekrar
ayağa kalktı ve kendisini müminlerin emiri olarak tanıttı. Etrafında topladığı
insanlarla bir güç oluşturdu. Aralarında İmam Ali'nin evlatlarından Muhammed b.
Hanefiye ve İmam Hasan'ın (a.s) da bulunduğu Haşim oğullarından on dokuz kişiyi
hapsetti. Zindanın etrafını bol miktarda odunla doldurup ateşe verdi. Eğer
Muhtar'ın ordusu yetişip ateşi söndürmeseydi, Abdullah b. Zübeyr arzusuna
kavuşacaktı.
Mervan
b. Hakem, Haccac'ın komutasında bir ordu göndererek Abdullah b. Zübeyr'i abluka
altına aldı. Bir süre sonra yakalanan Abdullah, Haccac tarafından Harem-i Şerif'te
(Mekke'de) darağacına asılarak idam edildi. Abdullah b. Zübeyr'in hayatı böylece
sona erdi. Babasının da sonu böyle olmuştu. İkisi de makam peşindeydiler. Biat
toplayıp, liderlik için savaştılar. Öldürdüler, öldürüldüler. Ne var ki
amaçlarına ulaşamadılar.
Abdullah
b. Zübeyr'in, düşmanlık güttüğü Ehlibeyt'in (a.s) fıkhıyla çelişen fıkhî
görüşleri de vardır. Mesela, ona göre geçici evlilik haramdır. Bir keresinde
Abdullah, İbn-i Abbas'ı "Ey kör! Eğer geçici evlilik yaparsan seni
taşlayarak öldürtürüm!" diye tehdit etmiş, İbn-i Abbas da ona şöyle cevap
vermişti: "Benim gözüm kör olabilir, ama senin kalbin kördür. Geçici
evliliğin helal olup olmadığı konusunda şüphen varsa, git bunu annene sor!"
Bu
bölümde sözü daha fazla uzatmak istemiyorum. Amacımız Abdullah b. Zübeyr'in
muhalefetlerini ve bilgisi olmadığı konularda dahi görüş bildirmiş olduğunu
ortaya koymak idi.
İyisiyle,
kötüsüyle bütün sahabeler tarihte kaldı ve zavallı ümmet kan deryasında ve
sapkınlık okyanusunda yalnızlığa itildi. Çoğu hak ile batılı birbirinden ayırt
edemiyordu. Nitekim Talha, Zübeyr ve Sâd b. Ebi Vakkas da bunu itiraf
etmişlerdi.
Ama
Allah'ın ayetleri ile yürüyen, hak hususunda bir an bile tereddüt etmeyen,
haktan hiç ayrılmayan, hakkın da her zaman kendisiyle birlikte olduğu tek bir
şahıs vardı:
Müminlerin
Emiri İmam Ali (a.s)... Ne mutlu ona itaat edene ve ne mutlu onu kendisine imam
edinene!
Allah
Resulü şöyle buyurmuştur:
"Ey
Ali! Sen ve Şiîlerin kıyamet günü kurtuluşa ereceksiniz."
"Hakka
ileten mi uyulmaya daha lâyıktır; yoksa hidayet verilmedikçe kendi kendine
doğru yolu bulamayan mı? Size ne oluyor? Nasıl hüküm veriyorsunuz?"
